بررسی راهبردهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاستگذاری جمعیتی کشور

نقش فرهنگ در تغییرات جمعیتی مهم و تاثیرگذار است. هدف پژوهش، بررسی راهبردهای فرهنگی سیاستهای جمعیتی است. از اینرو، می‎کوشد به این سوال پاسخ دهد که راهبردهای فرهنگی در حوزه سیاستگذاری جمعیتی دارای چه نقاط ضعف و قوتی است؟ این پژوهش کاربردی بوده و با روش کیفی و الگوی سوات تلاش میشود نقاط قوت و ضعف راهبردهای فرهنگی درحوزه سیاستهای جمعیتی وهمچنین فرصت‎ها و تهدیدهای محیط بیرونی شناسایی و توصیف شود. در توصیف نقاط قوت و ضعف از متن سیاست‎های کلی جمعیت و اسنادبالادستی و نظرخبرگان استفاده می‎شود. تهدیدهای فرهنگی روز جامعه نیز براساس نظریه نوسازی شناسایی و تحلیل می‎گردد. سپس راهبردهای پیشنهادی با تمرکز بر نقاط ضعف و تهدیدهای فرهنگی ارائه می‎شود. شیوه جمع‎آوری اطلاعات نیز کتابخانه‎ای است.یافتههای پژوهش، نشان میدهد راهبردهای فرهنگی در حوزه سیاستگذاری جمعیتی با توجه به وضعیت فرهنگی جامعه(محیط بیرونی) در حالت تدافعی است؛ این وضعیت ناشی از غلبه نقاط ضعف سیاستهای جمعیتی بر نقاط قوت(عوامل درونی) و چیرگی تهدیدهای فرهنگی بر فرصت‎ها(عوامل بیرونی) است. فاصله بین واقعیت‎های روز جامعه و سیاست‎های فرهنگی، نگاه کمی و کم‎توجهی به موانع فرهنگی از مهم‎ترین ضعف‎های درونی سیاست‎ها و راهبردهای فرهنگی افزایش جمعیت است. مولفههای فرهنگی مدرن مانند فردگرایی، مصرفگرایی، لذت‎گرایی، تن‎پرستی و جایگزینی حیوانات به‎جای فرزندآوری نیز مهمترین تهدیدهای رشد جمعیت است که با وضعیت مطلوب فاصله دارد. در این راستا، راهبردهایی همچون توجه به میزان پذیرش فرهنگی خانواده‎‎ها، اعتمادسازی فرهنگی، سرمایه‎گذاری بر مهارت انتخابگری در مواجه با تحولات فرهنگی مدرن، ضرورت انجام آمایش فرهنگی و برنامهریزی براساس تراکم و تفاوت‎های فرهنگی پیشنهاد میشود.

کلیدواژه ها:

سیاستهای جمعیتی ، راهبردهای فرهنگی ، مسائل فرهنگی ، رشدجمعیت