ارزیابی وضعیت تشکل های مردم نهاد در قبل و بعد از اجرای طرح های نوین منابع طبیعی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز یزدان آباد استان کرمان

مقدمه استفاده از مردم، در اجرای طرح های منابع طبیعی، موفقیت این طرح ها را تضمین می کند و می تواند برای منابع طبیعی موجود در حوزه های آبخیز و ذی نفعان بسیار مفید باشد. مشارکت مردمی در اجرای عملیات منابع طبیعی ازجمله رویکردهای ضامن تحقق اهداف و موفقیت این طرح ها است. توجه به مشارکت مردمی در حفاظت از منابع طبیعی از اهمیت و اعتبار بالای برخوردار است، البته منابع طبیعی، به عنوان یکی از ارکان جدایی ناپذیر زندگی انسان ها نیز به شما می رود. طرح های منابع طبیعی برای بهبود شرایط محیطی و اجتماعی سامانه های اجتماعی-بوم شناختی برنامه ریزی و اجرا می شوند. بنابراین، با توجه به اینکه این پژوهش در حوزه های آبخیز کویری است و شرایط این حوزه ها خاص و منحصربه فرد است، بنابراین، این شرایط از ویژگی های ممتاز این پژوهش نیز محسوب می شود و می تواند ارزش و اهمیت وضعیت تشکل های مردمی در مناطق کویری که معمولا دارای جمعیت کمتری نسبت به دیگر اقلیم های مختلف هستند، دو چندان کند. همچنین، نشان دهد که طرح های منابع طبیعی در همه اقلیم های مختلف در حوزه های آبخیز سراسر کشور نیازمند مشارکت مردمی هستند و بدون مشارکت مردمی امکان موفقیت طرح های منابع طبیعی با وجود فراهم شدن همه شرایط محیطی بسیار پایین است.   مواد و روش ها در این پژوهش، تعداد شرکت های تعاونی، کمیته توسعه روستایی، صندوق های خرد و صندوق های روستایی در کل حوزه آبخیز یزدان آباد، به دست آمد. سپس، شناسایی توزیع روستاهای مختلف در حوزه آبخیز یزدان آباد انجام شد و فعالیت های اجرا شده در آنها بررسی شدند. در ادامه، جلسات برگزار شده به روش PRA در روستاهای حوزه آبخیز یزدان آباد بررسی و مقایسه تشکل های مردم نهاد قبل و بعد از اجرای طرح مدیریت جامع منابع طبیعی انجام شدند و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.   نتایج و بحث نتایج پژوهش نشان داد که در حوزه آبخیز یزدان آباد تعداد سه شرکت تعاونی و چهار صندوق روستایی است و همچنین، در این حوضه، ۱۶ کمیته توسعه فعال بوده که تقریبا هر روستا دارای یک کمیته توسعه است و همچنین، دو صندوق خرد نیز در حوزه آبخیز یزدان آباد وجود دارد. اجرای طرح های منابع طبیعی تاثیر بسیار زیادی برای ذینفعان حوزه های آبخیز به خصوص، حوزه های آبخیز مناطق کویری دارد، به شرط آنکه مردم پایه اصلی اجرای این طرح باشند و با تشویق و الگوسازی مشارکت صد در صدی از خود نشان دهند که موفقیت چنین طرح هایی تضمین شود. نتایج طرح های منابع طبیعی قبل و بعد از اجرای آنها نشان داد که اجرای طرح های منابع طبیعی تاثیر بسیار زیادی در معیشت مردم و همچنین، حفاظت پایدار از منابع طبیعی دارد، زیرا مردمی که دارای آگاهی بیشتری نسبت به منابع طبیعی خود داشته باشند، بهتر می توانند بدون کمک دولت، خودشان از منابع طبیعی موجود در حوزه آبخیزشان حفاظت کنند.   نتیجه گیری نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین فعالیت های اجرایی انجام شده در همه روستاهای واقع در حوزه آبخیز یزدان آباد، تشکیل کمیته توسعه روستایی و برگزاری جلسات آشنایی با قوانین و مقررات منابع طبیعی بوده است.

کلیدواژه ها:

تشکیل ، حوزه آبخیز یزدان آباد ، روش PRA ، مردم ، منابع طبیعی