امکان سنجی پیش بینی توفان های شدید با سازوکار فروپکشی (هبوب) در محدوده شهر تهران

تندبادهای شدید با سازوکار فروپکشی که معمولا با گردوخاک همراه هستند در برخی کشورها با نام هبوب شناخته می شوند. در دهه اخیر برخی از توفان های اتفاق افتاده در شهر تهران که خسارات متعددی به وجود آورده شامل سازوکار رخداد هبوب بوده اند. در این مطالعه روشی برای امکان سنجی پیش بینی پتانسیل رخداد توفان های با ساختار فروپکشی معرفی شد که سطوح تعریف شده هشدار برای این پدیده را ارائه می دهد. در کار حاضر مدل WRF به صورت یک سامانه همادی در چهار حوزه تودرتو با تفکیک های افقی مختلف به کار گرفته شده است. پنج شاخص ترمودینامیکی مختلف برای نقاط شبکه محاسبه شد و فرایند محاسبه پتانسیل رخداد تندباد با ساختار فروپکشی با در نظرگرفتن شرایط دمایی در سطح زمین، شرایط ترمودینامیکی جو، نمایه قائم رطوبت نسبی و همچنین بررسی وجود شرایط دینامیکی برای صعود هوا انجام گرفت. با ترکیب این شرایط برای برونداد مدل عددی در همه گام های زمانی، سه سطح هشدار برای پتانسیل رخداد توفان با سازوکار فروپکشی به صورت پهنه بندی رنگ های زرد، نارنجی و قرمز ارائه شد. چهار مورد رخداد تندباد و توفان از جمله توفان معروف رخ داده در دوم ژوئن ۲۰۱۴ (دوازدهم خردادماه ۱۳۹۳) برای شهر تهران مطالعه شد. مطابق اطلاعات سازمان هواشناسی در این تاریخ ها در ایستگاه های هواشناسی شهر تهران بادهایی با حداکثر سرعت بین ۸۰ تا ۱۲۰ کیلومتربرساعت ثبت شده است. در تمامی این موارد مقدار سرعت باد ثبت شده به اندازه قابل ملاحظه ای بیشتر از پیش بینی مستقیم مدل های پیش بینی عددی هواشناسی هستند و در واقع توسط خروجی این مدل ها قابل تشخیص و پیش بینی نبوده است. نقشه های پهنه بندی پیش بینی سطح هشدار احتمال رخداد توفان با سازوکار فروپکشی در تمامی موارد بررسی شده طی محاسبات مربوط به احتمال رخداد ارائه شده در این مطالعه، توانسته است احتمال آغازش همرفت و شروع رخداد فروپکش را در برخی از نواحی استان تهران یا در مناطقی در استان های همجوار پیش بینی کند که باتوجه به احتمال انتقال توفان به تهران پتانسیل رخداد وزش تندبادهای با سرعت زیاد را برای محدوده شهر و استان تهران نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

توفان ، سازوکار فروپکشی ، شاخص های ترمودینامیکی ، هبوب