سابقه و هدف: بروز کم خونی در بیماران مبتلا به سرطان و نیز به دنبال شیمی درمانی، یکی از موارد تاثیرگذار بر وضعیت سلامتی و حتی بقای بیماران می باشد که باید مورد ارزیابی قرار بگیرد. با توجه به شیوع قابل توجه سرطان در استان مازندران این مطالعه با هدف تعیین میزان بروز
آنمی ناشی از
شیمی درمانی و نیز برخی از عوامل مرتبط با آن در بیماران مبتلا به
سرطان های توپر در بیمارستان امام ساری انجام شد.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی- مشاهده ای انجام شد. نمونه ها از میان بیماران مبتلا به سرطان های توپر
(solid tumors) مراجعه کننده به مراکز
شیمی درمانی بیمارستان امام ساری در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ انتخاب شدند. روش نمونه گیری به صورت آسان و مبتنی بر هدف بود. معیار ورود شامل بیماران با سن بالای ۱۸ سال و مبتلا به
سرطان های توپر بود و معیار خروج شامل سابقه دریافت خو ن در سه ماه اخیر، رادیوتراپی و نیز
آنمی نیاز به درمان در ابتدای مطالعه بوده است. نتایج CBC بیماران قبل و بعد از سیکل های
شیمی درمانی ثبت شد و
آنمی براساس مقادیر هموگلوبین تعیین گردید. بیماران بر حسب هموگلوبین در ۴ دسته نرمال،
آنمی خفیف،
آنمی متوسط و
آنمی شدید قرار گرفتند. هم چنین کاهش افت هموگلوبین (۲ واحد یا بیش تر) در فاصله های بین سیکل های
شیمی درمانی نیز به عنوان
آنمی ناشی از تاثیرات
شیمی درمانی در نظر گرفته شد. علاوه بر آن اطلاعاتی نظیر سن، جنس، نوع سرطان و نوع رژیم
شیمی درمانی دریافتی نیز ثبت شد.
یافته ها: در این مطالعه ۱۴۶ نفر وارد مطالعه شدند و تعداد افراد مذکر ۹۱ نفر (۶۲/۳درصد) بود. میانگین±انحراف معیار سن افراد شرکت کننده ۱۲/۷±۵۶/۳ سال بود. تومورهای پستان با ۵۶ نفر (۳۸/۴ درصد)، معده با ۴۸ نفر (۳۲/۹ درصد)، کولورکتال با ۱۸ نفر (۱۲/۳ درصد) و ریه با ۷ نفر (۴/۸ درصد) بیش تر از سایرین بود. ۵۱ نفر (۳۴/۹ درصد) رژیم پلاتینیوم داشتند. در ابتدا ۳۹ نفر (۲۶/۷درصد) همگلوبین نرمال، ۸۰ نفر (۵۴/۸ درصد)
آنمی خفیف و ۲۷ نفر (۱۸/۵ درصد)
آنمی متوسط داشتند، که ۵۱/۸ درصد بیماران با تومور پستان، ۲۲/۲ درصد موارد تومورهای ادراری تناسلی و ۸/۸ درصد بیماران با تومورهای گوارشی در بدو ورود به مطالعه همگلوبین نرمال داشتند. فراوانی
آنمی متوسط از ۱۸/۵ درصد قبل از
شیمی درمانی به۳۶/۱ درصد بعد از مرحله سوم
شیمی درمانی رسیده بود و ۱/۴ تا ۲/۷ درصد بیماران در بعد از مراحل مختلف
شیمی درمانی دچار
آنمی شدید شدند. ۲۳ نفر (۱۵/۸ درصد) از بیماران مورد بررسی بعد از مرحله اول
شیمی درمانی ۲ واحد یا بیش تر افت هموگلوبین داشتند که این رخداد بعد از مرحله دوم در ۱۰ نفر (۸/۸ درصد) و بعد از مرحله سوم در ۱ نفر (۱/۸درصد) مشاهده گردید، که ارتباط معنی داری بین ۲ واحد یا بیش تر افت هموگلوبین با جنس، سن، نوع تومور و نوع رژیم
شیمی درمانی بعد از مرحله اول
شیمی درمانی مشاهده نشد(۰/۰۵
آنمی با درجات خفیف در تعداد زیادی از بیماران مبتلا به سرطان وجود داشت که بعد از شروع شیمی درمانی نیز میزان آن افزایش یافت. سن، جنس، نوع تومور و نوع رژیم شیمی درمانی ارتباط معنی داری با افت هموگلوبین در بیماران مبتلا به سرطان تحت شیمی درمانی نداشت.