معیارهای خوانش محیط کالبدی برای نابینایان با تکیه بر اصول معماری پایدار

چکیده: نابینایان همانند سایر افراد باید بتوانند علاوه بر حضور مستقل و فعال در جامعه، از تسهیلات همگانی بهره مند شده و فضاهای شهری را آنگونه که هست درک نمایند. ولی امروزه توسعه بی رویه و به دور از برنامه ریزی شهرهای بزرگ و تنوع بصری گسترده، منجر به سردرگمی و عدم خوانایی محیط های کالبدی و فضاهای شهری برای افراد دارای محدودیت حرکت به ویژه نابینایان شده و با تضییع حقوق شهروندی آنها و عدم پایداری محیط، کاهش روز به روز سرزندگی فضاها و شهروندان را در پی داشته است. پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخ این سوال است که معیارهای خوانش محیط کالبدی برای افراد نابینا با در نظر گرفتن اصول پایداری اجتماعی کدام است؟ از دیگر اهداف این پژوهش، ایجاد بستر کالبدی مناسب قابل درک است تا امکان حضور فعال نابینایان در فضاهای عمومی به منظور ایجاد فرصت‎ها‎ی برابر و دسترسی بدون مانع، مستقل، راحت و ایمن به محیط کالبدی فراهم گردد.به منظور دستیابی به اهداف مذکور، با استفاده از روش تحلیل توصیفی و تحلیل محتوا با رویکرد استدلال قیاسی، عوامل موثر بر ادراک افراد نابینا، مفاهیم خوانایی و اصول پایداری اجتماعی و چگونگی کاربست آن در طراحی محیط مصنوع تدقیق گردید و زمینه برای تهیه پرسشنامه ای متشکل از سوالات کیفی نیمه ساختاریافته هدفمند، جهت بررسی نیازهای نابینایان بصورت تصادفی و در گروه‎های مختلف سنی و تحصیلی در دو گروه جنسی زن و مرد فراهم شد. یافته های کیفی کسب شده از طریق نرم افزار کیفی مکس کیودا (MAXQDA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که توجه به اصول پایداری اجتماعی در طراحی مانند خوانایی، ایمنی، بدون مانع بودن و قابل دسترس بودن محیط دارای کیفیت غیربصری، می تواند ادراک محیط را در نابینایان افزایش داده و امکان پذیری حضور فعال آنان را در فضاهای عمومی و شهری فراهم نماید. در نهایت، راهکارهای پیشنهادی به منظور اجرای اصول فوق ارائه گردید.

کلیدواژه ها:

خوانایی ، ادراک ، محیط کالبدی ، نابینایان ، پایداری اجتماعی