محدودیت های پذیرش توبه؛ مانعی برای کاهش جمعیت کیفری زندان

نظام کیفری اسلام با تاکید بر منزلت رفیع انسان راه بازگشت از خطا را مسدود نکرده است و توبه بزهکار را منشاء اثر می­داند. این نهاد منعطف که همسو با راهبرد شرمسارسازی بازپذیر کننده است؛ امکان مناسبی برای حبس زدایی و کاهش جمعیت کیفری زندان به شمار می­رود. مساله اساسی در این پژوهش دریافت پاسخ این سوال است که نهاد شرعی توبه چه تاثیری بر کاهش جمعیت کیفری زندان دارد. تحلیل جایگاه توبه در فقه امامیه و قانون ایران و بررسی سازوکارهای آن، امکانات موجود سیاست جنایی را در راستای کاهش جمعیت کیفری زندان ترسیم می­نماید و این نکته را به دست می­دهد که برای استفاده از این ظرفیت چه راهکارهایی پیشنهاد می­شود. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که سیاست جنایی تقنینی با وجود تمام پیشرفت ها و تحولات کماکان دچار ضعف ها و خلا­هایی است؛ مضاف بر آنکه عملکرد محاکم قضایی در اجرای قوانین توبه رضایت بخش تلقی نمی­شود. گسترش قلمرو پذیرش توبه در جرایم تعزیری از قبیل حذف محدودیت­هایی چون تعزیرات منصوص شرعی، تکرار جرم و امکان پذیرش توبه در جرایم تعزیری درجه ۱ تا ۶، بازنگری در قید لزوم احراز توبه، اصلاح و ندامت، پیش بینی نهادهای جانبی چون تشکیل پرونده شخصیت، اعمال نظارت کنترلی و حمایت­گرانه از بزهکار و تعیین سازوکار پذیرش توبه در مراحل پس از صدور حکم از جمله پیشنهادهایی است که در راستای افزایش بهره­وری راهبرد توبه مثمر ثمر خواهند بود.

کلیدواژه ها:

توبه ، حبس ، تعزیر ، کاهش جمعیت کیفری زندان ، سیاست جنایی تقنینی