نقش باورهای فراشناخت و خود کارآمدی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 341

فایل این مقاله در 10 صفحه با فرمت PDF و WORD قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

PJLCO01_2400

تاریخ نمایه سازی: 19 تیر 1403

چکیده مقاله:

پیشرفت تحصیلی دانش آموزان یکی از مهم ترین اهداف نظام های آموزشی در جهان است و تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد. از جمله این عوامل، باورهای فراشناخت و خودکارآمدی می باشند که نقش قابل توجهی در ارتقای عملکرد تحصیلی ایفا می کنند. باورهای فراشناخت به توانایی فرد در شناخت و کنترل فرآیندهای شناختی خود اشاره دارد و شامل دانش فرد در مورد راهبردهای یادگیری، مدیریت زمان و منابع و ارزیابی و نظارت بر عملکرد خود می شود. خودکارآمدی نیز به باور فرد به توانایی های خود در انجام وظایف و دستیابی به اهداف تعریف می شود. دانش آموزانی که دارای باورهای فراشناخت قوی و خودکارآمدی بالا هستند، معمولا از عملکرد تحصیلی بهتری برخوردارند و قادرند به طور موثرتری با چالش ها و مشکلات تحصیلی مواجه شوند. این پژوهش با هدف بررسی نقش باورهای فراشناخت و خودکارآمدی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و تحلیل نقش واسطه ای متغیرهای شناختی و انگیزشی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دبیرستانی در شهر تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ بود که ۳۰۰ نفر از آن ها به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه باورهای فراشناخت (MCQ)، پرسشنامه خودکارآمدی (GSES) و پرسشنامه پیشرفت تحصیلی بود. داده ها با استفاده از روش های آماری همبستگی، رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که باورهای فراشناخت به طور مستقیم و معناداری بر پیشرفت تحصیلی تاثیر دارند (ضریب مسیر ۰.۴۲، p<۰.۰۱). این یافته نشان می دهد که دانش آموزانی که دارای باورهای فراشناخت قوی تری هستند، عملکرد تحصیلی بهتری از خود نشان می دهند. همچنین، خودکارآمدی نیز به طور مستقیم و معناداری بر پیشرفت تحصیلی تاثیر دارد (ضریب مسیر ۰.۴۷، p<۰.۰۱). این نتیجه بیانگر آن است که دانش آموزانی که به توانایی های خود اعتماد بیشتری دارند، انگیزه و تلاش بیشتری برای دستیابی به اهداف تحصیلی خود نشان می دهند و در نتیجه پیشرفت تحصیلی بهتری دارند. علاوه بر این، نتایج نشان داد که باورهای فراشناخت و خودکارآمدی به طور غیرمستقیم و از طریق متغیرهای شناختی و انگیزشی نیز بر پیشرفت تحصیلی تاثیر معناداری دارند. ضریب مسیر غیرمستقیم باورهای فراشناخت ۰.۳۶ و خودکارآمدی ۰.۳۹ بود که هر دو در سطح معناداری ۰.۰۱ تایید شدند. این یافته ها حاکی از آن است که متغیرهای شناختی و انگیزشی نقش واسطه ای مهمی در این رابطه ایفا می کنند و می توانند تاثیرات مثبت باورهای فراشناخت و خودکارآمدی بر پیشرفت تحصیلی را تقویت کنند. بر اساس نتایج این پژوهش، تقویت باورهای فراشناخت و خودکارآمدی می تواند نقش موثری در بهبود پیشرفت تحصیلی دانش آموزان داشته باشد. این نتایج می تواند به معلمان، مشاوران و والدین در ارائه برنامه ها و راهکارهای موثر برای تقویت عوامل روان شناختی مثبت در دانش آموزان کمک کند. پیشنهاد می شود برنامه های آموزشی و مشاوره ای با هدف تقویت باورهای فراشناخت و خودکارآمدی در دانش آموزان طراحی و اجرا شود. همچنین، فعالیت های مرتبط با افزایش خودکارآمدی، مانند آموزش مهارت های حل مسئله و موفقیت های کوچک، در برنامه های درسی گنجانده شود. کارگاه ها و جلسات مشاوره با هدف تقویت متغیرهای شناختی و انگیزشی در دانش آموزان برگزار گردد تا از این طریق بهبود پیشرفت تحصیلی آنان تسهیل شود. در نهایت، ایجاد محیط های حمایت کننده و انگیزشی در مدارس می تواند به دانش آموزان کمک کند تا با اعتماد به نفس بیشتری به اهداف تحصیلی خود دست یابند و عملکرد تحصیلی بهتری داشته باشند.

نویسندگان

مهاباد فتاحی

فرهنگی آموزش پرورش

فهیمه مینویی

فرهنگی آموزش پرورش

هلاله امانی

فرهنگی آموزش پرورش

زهره ویسی

فرهنگی آموزش پرورش