تاثیر سن نهال کاج تهران (Pinus eldarica Medw) و تنش های رطوبتی بر ویژگی های مکانیکی ریشه

مقدمه: از ویژگی های مکانیکی ریشه می توان به عنوان عامل مهمی در انتخاب گونه های درختی در جنگلکاری مناطق خشک با هدف تثبیت خاک استفاده کرد. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی ویژگی های مکانیکی ریشه های گونه کاج تهران در سنین مختلف رویشی (نهال های یک، سه و پنج ساله) و تحت تنش های مختلف آبی (سبک، متوسط و شدید) در استان تهران است.مواد و روش ها: نهال ها پس از برآورد نیاز آبی در سنین مختلف به مدت یک سال، تحت تیمار سطوح تنش آبی مختلف قرار گرفتند و سپس ویژگی های مکانیکی ریشه بررسی شد. به منظور ارزیابی اثر تنش های آبی بر ویژگی های مکانیکی ریشه های نهال کاج تهران، از بین هر تیمار سن و تنش (در مجموع نه تیمار) که هر یک ده تکرار داشتند، پنج اصله نهال به روش کاملا تصادفی انتخاب و کدگذاری شد. در ابتدا برخی خصوصیات مربوط به ریشه مانند قطر ریشه ها، طول کل ریشه ها، طول ریشه های نازک و طول بلندترین ریشه اندازه گیری شدند. سپس نیروی کششی، مقاومت کششی و مدول یانگ ریشه ها با استفاده از دستگاه اینسترون استاندارد اندازه گیری و ثبت شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش قطر ریشه، نیروی کششی ریشه براساس رابطه توانی مثبت و مقاومت کششی و مدول یانگ ریشه براساس رابطه توانی منفی تغییر می یابد. همچنین بررسی های آزمایشگاهی نشان داد که در هر سن مشخص، هرچه سطح تنش آبی بیشتر باشد، مجموع طول ریشه ها و تراکم طولی سیستم ریشه افزایش می یابد. استفاده از آنالیز کوواریانس نشان داد که نتایج مقایسه میانگین میان یک سالگی و تنش خشکی سبک، سه سالگی و تنش متوسط و پنج سالگی و تنش شدید به احتمال ۹۵ درصد معنی دار است.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که ویژگی های مکانیکی ریشه را می توان به عنوان عامل مهمی در انتخاب نهال کاج در جنگلکاری مناطق خشک برای اهداف زیست مهندسی خاک به کار گرفت؛ بنابراین پیشنهاد می شود این ویژگی ها در انتخاب گونه های جنگلکاری با هدف تثبیت خاک در نظر گرفته شوند.

کلیدواژه ها:

تنش آبی ، ریشه ، سن ، کاج تهران ، ویژگی های مکانیکی