مقدمه: پایش عناصر غذایی برگ درختان به منظور شناخت چگونگی تغییرات آنها در پاسخ فیزیولوژیک درختان به تنش های محیطی انجام می گیرد. در پژوهش پیش رو وضعیت عناصر غذایی برگ درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) درگیر خشکیدگی تاجی طی سال های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ پایش شد.مواد و روش ها: دو رویشگاه در دامنه های شمالی و جنوبی در منطقه مله سیاه انتخاب و در هر رویشگاه پنج درخت سالم و پنج درخت درگیر خشکیدگی مشخص شد. از هر درخت ۲۰ برگ بالغ و سالم جدا و برای اندازه گیری غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم به آزمایشگاه منتقل شد. نمونه برداری برگ طی سه سال و در مردادماه انجام گرفت. در سمت جنوبی تاج هر درخت چاله ای حفر شد و در دو افق، نمونه برداری خاک برای اندازه گیری رطوبت انجام گرفت. نمونه برداری خاک طی سه سال در ماه های فصل رویش صورت گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که مقدار نیتروژن برگ در سال ۱۳۹۸ بیشترین (۴۸/۱ درصد) و در سال ۱۳۹۹ کمترین (۱ درصد) بود و نیز در درختان سالم بیشتر (۳۰/۱ درصد) از درختان سرخشکیده (۲۲/۱ درصد) بود. مقدار فسفر برگ در تمام سال های نمونه برداری در رویشگاه شمالی بیشتر بود. مقدار پتاسیم برگ در سال ۱۳۹۸ بیشترین (۲۲/۲ درصد) و در سال ۱۳۹۹ (۵۸/۰ درصد) کمترین بود. مقدار کلسیم و منیزیم برگ در سال ۱۳۹۸ بیشترین (به ترتیب ۸/۱ و ۳۶/۲ درصد) و در سال ۱۴۰۰ کمترین (به ترتیب ۵۷/۰ و ۶۹/۰ درصد) بود. مقدار کلسیم برگ در رویشگاه شمالی (۲۹/۱ درصد) بیشتر از رویشگاه جنوبی (۹۹/۰ درصد) بود. بیشترین مقدار کلسیم برگ در رویشگاه شمالی در درختان سرخشکیده (۴۶۵/۱ درصد) و در رویشگاه جنوبی در درختان سالم (۲۴۱/۱ درصد) بود. نتایج نشان داد که مقدار
رطوبت خاک در تمام سال های نمونه برداری در سایت شمالی بیشتر بود.
رطوبت خاک نیز با تغییرات سالیانه همراه بود که بر تغییرات مقدار عناصر برگ در سال های مختلف تاثیر گذاشت.نتیجه گیری: با توجه به تفاوت رویشگاه ها از نظر مقدار رطوبت خاک، اسیدیته و شوری خاک و نیز تغییرات زمانی غلظت عناصر برگ که در واقع ناشی از تغییرات اقلیمی است، نتیجه گیری شد که خشکیدگی تاج درختان بلوط ایرانی با سازوکارهای فیزیولوژیکی درون آنها در جذب آب و عناصر غذایی ارتباط دارد.
