اثر قرق کوتاه مدت بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک و تنوع گونه های چوبی در جنگل های پیرانشهر، زاگرس شمالی

حضور بیش از حد دام و همچنین جنگل ­نشینان روستاهای اطراف جنگل از مهم­ ترین عواملی هستند که روند تخریب بوم ­سامانه­ های جنگلی زاگرس را تسریع کرده­ اند. هدف از این تحقیق بررسی اثر ۷ سال قرق بر تنوع گونه ­های چوبی و تغییر ویژگی­ های مختلف خاک در بخشی از جنگل­ های زاگرس شمالی بود. برای انجام این تحقیق دو منطقه قرق ­شده و قرق ­نشده انتخاب شد. نمونه­ برداری بر روی خط (ترانسکت) انجام شد. در هر منطقه ۱۸ قطعه نمونه دایره­ ای شکل به مساحت ۴۰۰ مترمربع پیاده و در هر قطعه نمونه نوع و تعداد گونه­ های چوبی شمارش شد و یک نمونه ترکیبی از خاک سطحی (عمق cm۲۰-۰) برای تجزیه برخی از مهم­ ترین ویژگی ­های فیزیکی و شیمیایی خاک برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج حاصل از آزمون تی (t-test)­ نشان داد که شاخص­ های غنای تعداد گونه و مارگالف و شاخص­ های تنوع شانون- وینر و معکوس سیمپسون در منطقه قرق­ شده از وضعیت مطلوب­ تری نسبت به منطقه قرق ­نشده برخوردار است و شاخص­ های تنوع شانون و یکنواختی هیل اختلاف معنی­ داری را بین دو منطقه نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از مقایسه میانگین ویژگی­ های فیزیکی و شیمیایی خاک اختلاف معنی­ داری را در چگالی ظاهری، سیلت، شن، فسفر، اسیدیته و پتاسیم در بین دو منطقه نشان داد. برای دیگر ویژگی­ های خاکی اندازه­ گیری شده مانند چگالی حقیقی، تخلخل، درصد رطوبت اشباع، رس، کربن آلی، ازت و هدایت الکتریکی اختلاف معنی­ داری مشاهده نشد. طبق یافته­ های این پژوهش قرق موجب بهبود وضعیت تنوع گونه ­ای و ویژگی­ های فیزیکی و شیمیایی خاک در طی ۷ سال مدت زمان قرق، شده است. اما برای بهبود وضعیت خاک و سیر تحول و بازسازی خاک در بوم­ سامانه­ های با مدیریت مبتنی بر حفاظت، برای بازگشت به حالت ایده­ آل به زمان­ های بیشتری نیاز است.

کلیدواژه ها:

تنوع ، پوشش گیاهی ، جنگل های غرب ، چرا ، دارمازو ، وی ول