نابرابری درآمد و استطاعت خرید مسکن در کلان شهرهای ایران با رویکرد شبه پنل

مسکن از مهم ترین و گران قیمت ترین دارایی­های دوران زندگی انسان و کالایی پرهزینه است. بنابراین استطاعت مالی خرید مسکن در سبد هزینه خانوار از موضوعات پراهمیت به شمار می رود. در این مقاله بر پایه مدل ژانگ (۲۰۱۵) و نیز مطالعه متلک و ویگدور  (۲۰۰۸) ، با ترکیب داده­های مقطعی هزینه-درآمد خانوار تولید شده توسط مرکز آمار ایران و با ساخت داده­های شبه­پانل و نیز با داده­سازی به روش کوهورت و تکرار مقاطع، رفتار خانوارها به مدت ۲۵سال مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه حاضر برای دوره زمانی ۱۳۹۴-۱۳۷۰ و شامل هفت کلان­شهر تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و اهواز می­باشد که تنها مناطق شهری را در بر می­گیرد. از آنجا که ثروتمندان بیش از تقاضای مصرفی خود سرمایه­گذاری سوداگرانه در مسکن انجام می­دهند، این رفتار، عملکرد بازار مسکن و تقاضای موثر مسکن کم­درآمدها و میان­درآمدها را از طریق تشدید نابرابری درآمد تحت تاثیر قرار می­دهد. نتایج نشان می­دهد افزایش نابرابری درآمد سرانه خانوارها در کلان شهرها اثر منفی و معناداری بر درآمد باقیمانده (مخارج غیرمسکن خانوارها) و اثر مثبت و معنادار بر نسبت قیمت مسکن به درآمد خانوار و نسبت اجاره به درآمد دارد. افزایش نابرابری به صورت افزایش شکاف بین گروه­های دارای درآمد بالا و درآمد پایین منجر به کاهش قدرت خرید مسکن خانوارهای کم­درآمد و میان­درآمد شده و کیفیت استفاده این خانوارها به طور معنادار کاهش می­یابد.

کلیدواژه ها:

Income inequality ، Housing affordability ، Housing market ، Low income and middle income families ، Pseudo panel model ، نابرابری درآمد ، استطاعت خرید مسکن ، بازار مسکن ، خانوارهای کم درآمد و میان درآمد ، مدل شبه پنل