برآورد نرخ بهینه مالیات بر کالاهای مصرفی آسیب رسان به سلامت با استفاده از شبیه سازی داده های خرد در ایران

یکی از اهداف برنامه ها و سیاست های دولت ها در همه کشورهای جهان، کاهش مصرف کالاهای مضر سلامت انسان است. یکی از ابزارهای کنترلی به منظور کاهش مصرف این کالاها، افزایش نرخ مالیات بر مصرف آنها می باشد تا ضمن افزایش قیمت و در نتیجه کاهش مصرف، منابع مالی لازم در راستای فرهنگ سازی، آموزش و کنترل مصرف در جامعه تامین شود. هدف مقاله حاضر برآورد نرخ بهینه مالیات بر مصرف کالاهای آسیب رسان به سلامت است به نحوی که با افزایش درآمدهای مالیاتی کمترین آثار اختلالزا بر رفاه خانوارها را به دنبال داشته باشد.  برای این منظور در این مطالعه تقاضای کالاهای آسیب رسان به سلامت با استفاده از سیستم تقاضای تقریبا ایده آل درجه دوم به روش رگرسیون به ظاهرنامرتبط غیرخطی و اطلاعات سال های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۸ برآورد و کشش های قیمتی آنها محاسبه شده است. سپس با استفاده از معیار رفاهی تغییرات جبرانی به تفکیک ریز داده ها (به ازاء هر خانوار نمونه)، در سناریوهای مختلف درآمدی، نرخ های بهینه مالیات در سال ۱۳۹۸ با استفاده از روش های غیرخطی بهینه یابی، برآورد و تحلیل شده اند. نتایج نشان می دهد با توجه به اینکه نرخ های مالیاتی یکسان در بین گروه های کالایی از نظر اجرایی ساده تر و عملیاتی می باشد، پیشنهاد می گردد که نرخ مالیاتی ۳۱ درصدی (شامل مالیات بر ارزش افزوده و عوارض ماده ۴۸ قانون الحاق تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال ۱۳۹۳) بر تمام گروه های کالایی اعمال گردد که در این شرایط متوسط کاهش رفاه هر خانوار نزدیک به ۲۳۱۰ هزار ریال بوده و میزان درآمد مالیاتی ۶۸،۵۹۵ میلیارد ریال بر اساس اطلاعات سال ۱۳۹۸ می باشد که بیش از ۴ برابر عملکرد قانون بودجه در این سال می باشد.

کلیدواژه ها:

Goods Harmful to Health ، Optimal Tax Rate ، Quadratic Almost Ideal Demand System ، Nonlinear Seemingly Unrelated Regression Method. ، کالاهای آسیب رسان به سلامت ، نرخ بهینه مالیات ، سیستم تقاضای تقربیا ایده آل درجه دوم ، روش رگرسیون به ظاهر نامرتبط غیرخطی.