تنوع تدفین ایرانی باستان در شاهنامه

در فهم مطالعات دینی توجه به سنت های زندگی بسیار مهم است. یکی از این مسائل در دین ایرانیان باستان، به ویژه دین زردشتی، نوع تدفین است. در دین زردشتی از زمان حضور ایرانیان در آسیای مرکزی و سپس ورود به فلات ایران و تا آغاز دوره پهلوی نخست «تدفین هواسپاری» بوده است. منظور از هواسپاری نهادن جسد در فضای باز است که پس از جداشدن گوشت و پوست استخوان ها را در جایی خاص مشهور به استودان یا دخمه می نهادند. منابع مهم در خصوص این نوع تدفین در کتاب دینی زردشتیان، یعنی اوستا و بخش فقهی آن وندیداد، منابع فقهی و حقوقی پهلوی زردشتی که مربوط به سده سوم و چهارم هجری است، گزارش مورخان یونانی و رومی و شهادت نامه های سریانی که زمینه مسیحی دارند، منابع تاریخی و ادبی و گاه فقهی دوره ایران اسلامی، فارس و عربی، اجتما ع های زنده زردشتیان در ایران و هند، گزارش سیاحان خارجی از عصر صفوی تا قاجار و یافته های کتیبه ای و باستان شناسی دو سده اخیر. شاهنامه فردوسی یکی از این منابع مهم است با گستردگی و تنوع بیشتری این سنت را ذکر کرده است. در این مقاله شاهد های شاهنامه آورده و با با منابع دیگر مقایسه و بررسی شده است. روایت ویس ورامین اضافه شده است

کلیدواژه ها:

دین زردشتی ، تدفین ، هواسپاری ، دوره ساسانی ، شاهنامه فردوسی ، اوستا ، ویس و رامین