چارچوب طراحی نظام عادلانه برای تمدن نوین اسلامی (مبتنی بر نظریه عدالت ولایی)

برقراری عدل انگیزه ی فطری مردم است که این انگیزه درونی با ولایت (پیوند بین مردم و امام) به انگیزه و اراده جمعی (پیشرفت) تبدیل می شود. در نظریه عدالت ولایی، کنشگر (فرد عادل و جمع عادل)، کنش پذیر (جامعه) و کنش (طراحی نظام عادلانه)، تبیین شده و مبنای محکمی از مفهوم و ماهیت عدالت و چگونگی اقامه آن ارائه شده که می­تواند مبنای عمل مردم به ویژه برای طراحی نظام عادلانه در تمدن نوین اسلامی باشد. برای طراحی نظام عادلانه در هر حوزه، باید نظام واره مسائل مرتبط با عدالت را تعیین کرد. سوال مطرح شده این که گام های لازم برای طراحی نظام عادلانه در هر مسئله چه باید باشد؟ هدف این تحقیق، تدوین چارچوب طراحی نظام عادلانه در تمدن نوین اسلامی است. روش مورداستفاده در پژوهش حاضر، استفاده از پنل خبرگی است. یافته ها: حاصل پژوهش حاضر این است که در هر مسئله، برای اقامه عدل ده گام را باید طی کرد: ۱. تبیین مسئله ۲. فهم عمیق دینی (از قرآن و عترت) ۳. تعیین حقوق و تکالیف ذی حقان و معیارهای رضایت عمومی ۴. بررسی راه حل ها و انتخاب راه حل مناسب (با استفاده از تجارب بشری) ۵. تدوین قواعد عادلانه: مبنا مساوات، متناسب - با تعیین معیار و میزان تفاوت و ابزار سنجش آن - و مکمل ۶. طراحی فرآیندهای منصفانه، ساختار متوازن و متناسب و معیارهای شایستگی و صلاحیت مدیران و کارشناسان ۷. طراحی ابزار یا سامانه کارآمد با اطلاعات صحیح و کامل ۸. مرور طراحی با خبرگان، نهایی سازی با ذی حقان، اجماع سازی با متولیان ۹. اقامه عدل (قسط)/ اجرای طرح ۱۰. ارزیابی و اصلاح.

کلیدواژه ها:

نظریه عدالت ولایی ، اقامه عدل ، طراحی نظام عادلانه ، قسط ، تمدن نوین اسلامی