آسیب شناسی توسعه دریامحور حوزه خلیج فارس و دریای مکران با تاکید بر عوامل بیرونی

توسعه دریامحور از مفاهیم مطرح در چند دهه اخیر است. این مفهوم به ویژه برای کشورهای دریایی بسیار مهم و راه میان بر توسعه برای این گونه از کشورها است. ایران نیز یکی کشورهای دریایی است که خلیج فارس و دریایی مکران از مهم­ترین مناطق دریایی آن است. طبق شاخصه های نظریه قدرت دریایی ماهان، این مناطق ظرفیت بسیار بالایی را برای ایران فراهم کرده است تا در صورت امکان بتواند به یک قدرت دریایی بالقوه تبدیل شود. پرسش اصلی این پژوهش در باب دلایل بیرونی و بین المللی عدم توسعه دریامحور این مناطق است. اهمیت خلیج فارس و دریای مکران از منظر راهبردی، اقتصادی و لجستیکی به ویژه در حوزه های مختلف توسعه دریامحور از قبیل حمل و نقل دریایی، انرژی، مواد خام و معدنی دریایی و گردشگری دریایی، بسیار زیاد است. در کنار توجه به ظرفیت های نظری و عملی موجود، دلایل عدم توسعه این مناطق نیز به تسهیل توسعه دریامحور و درک شرایط کمک شایانی می کند. به طور کلی عدم توسعه دریامحور این مناطق به دلیل عدم سرمایه گذاری به ویژه سرمایه گذاری خارجی است. این امر نیز به نوبه خود ناشی از عوامل اولیه مانند تحریم های بین المللی و یکجانبه و پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی و پیروی از توصیه نامه های آن؛ و عوامل ثانویه مانند عضویت دائم ایران در سازمان تجارت جهانی و پیوستن و تقویت کردیدورهای بین المللی با محوریت خلیج فارس و دریای مکران است. اهمیت برداشتن موانع فوق، در باب ورود تکنولوژی های به ایران است. ورود تکنولوژی های جدید نیز به نوبه خود می تواند تسهیل گر توسعه دریامحور باشد. امکان توسعه ایران از طریق توسعه دریامحور به ویژه با اتکاء بر حوزه خلیج فارس و دریای مکران نیز بیش از سایر طرق مطروحه، میسر و بالقوه است. بنابراین برای از میان برداشتن این عوامل، حل و فصل اختلافات منطقه ای و بین المللی و کاهش سطح تنش به نوعی که در مورد تحریم های یکجانبه، عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت و تقویت کریدورها با محوریت ایران اثرگذار باشد، ضروری است. همچنین پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی و پیروی از ۴۰ توصیه این نهاد دارای اهمیت وافر است.

کلیدواژه ها:

توسعه دریامحور ، خلیج فارس ، سرمایه گذاری خارجی ، نظریه ماهان ، دریای مکران