تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه امام محمد غزالی

تعلیم و تربیت امری پیچیده، پردامنه و وقت گیر است. برای اقدام به این کار خطیر، اولین گام تعیین اهدافی است که قصد داریم به آن ها برسیم و رسیدن به این اهداف مستلزم استفاده از روش ها است. آگاهی از روش ها و اهداف تعلیم و تربیت به خصوص تربیت اسلامی مستلزم شناخت آراء مربیان و فیلسوفان بزرگ اسلامی است. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه امام محمد غزالی است. جامعه آماری شامل کتاب ها، مجلات، مقالات، پژوهش ها و تحقیقات مرتبط با موضوع می باشد. از نظر امام محمد غزالی هدف تعلیم و تربیت، سعادت دین و دنیا، خشنودی خدا، تسلط بر نفس و تهذیب اخلاق و احیای شریعت نبوی است. در این پژوهش تلاش شده است تا با تحقیق در اندیشه های این اندیشمند گرانمایه، به اهداف تعلیم و تربیت، اهمیت و ضرورت آن، اصول، مراحل، روش ها، مواد و برنامه ی درسی و... از دیدگاه و منظر ایشان دست یافت. یافته ها و نتایج تحقیقاتی حاکی از این پژوهش بیانگر این است که امام محمد غزالی بیشتر به مسائل دینی پرداخته و تعلیم و تربیت را نوعی تدبیر نفس و باطن از طریق اعتدال بخشی تدریجی به قوا و تمایلات به وسیله ی معرفت، ریاضت و استمرار، و برای نیل به انس و قرب الهی می داند؛ و در هدف تربیت، بر رسیدن به حقایق تاکید می کند. لیکن عمده ی نظرات تربیتی او شامل اهداف، روش، اصول و برنامه ی درسی است. نظرات تربیتی این مربی بزرگ بر دو بنیاد ارزشی مهم الهی و انسانی است. همچنین روش تربیتی وی، رسیدن به اراده از طریق تفکر یا گذشتن از تجربه به شهود و پرورش عقل است؛ و در روش تربیتی، مربیان را به استفاده از نظریه ی عادت سفارش کرده است.

کلیدواژه ها:

تعلیم و تربیت اسلامی ، آرای تربیتی ، امام محمد غزالی.