بررسی و ارزیابی وضعیت اقتصادی روستا و بررسی تاثیر آن بر تغییرات محیطی بررسی تاثیر عوامل اجتماعی و معیشتی روستائیان بر تغییرات محیطی حوزه گزیر استانهرمزگان

فرسایش یا تخریب خاک نه تنها موجب کاهش درآمد بلکه باعث افزایش نوسانات درآمدی نیز می شود. اگرچه تخریب زمین یک فرآیند فیزیکی است ، اما بطور اساسی ریشه محکمی در مسائل اجتماعی -اقتصادی، سیاسی و فرهنگی محیطی دارد که کاربر از آن استفاده می کند. به منظور بررسی ارتباط بین وضعیت اقتصادی ساکنان حوزه آبخیز و تغییرات محیطی ، حوزه آبخیز گزیر از توابع شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان با جمعیتی معادل ۶۳۳۴ نفر مورد مطالعه قرار گرفت . با توجه به ماهیت اجتماعی بودن موضوع، در این مطالعه دو روش مصاحبه و پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات اقتصادی خانوارها مورد استفاده قرار گرفت . که باتوجه به وضعیت حوزه و نیز یکسان بودن تقریبی عقاید و باورهای مردم در خصوص مساله خندق و فرسایش ، میزان ۵ درصد از کل خانوارهای مورد پرسش قرار گرفتند. همچنین با بررسی آمار چا های موجود در منطقه طی سال های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۸ مشخص شد. به منظور اولویتبندی و شناسایی مولفه هایی که بیشترین اهمیت را در اقتصاد و معیشت ساکنان داشته اند، از آزمون فریدمن ، برای انتخاب مهمترین فاکتورها موثر استفاده شد. نتایج نشان داد درصد افزایش تعداد چاه ها در این بازه زمانی حدود۷۰% بوده است و مجموع میانگین کاهش تخلیه چاههای سال ۱۳۹۶ برابر با ۶۵/۵۶ درصد است . بازدیدهای صحرایی از حوزه آبخیز گزیر و نیز مطالعه و بررسی گزارشها و پرسشنامه های تهیه شده نشان داد که تغییر الگوی معیشت اقتصادی ساکنان حوزه از زراعت به تجارت بوده که این امر با توجه به جوان بودن میانگین سنی جمعیت منطقه و نامناسب بودن وضعیت کشاورزی مردم، تمایل ساکنین به امور کشاورزی کم شده و به سمت بازار کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس که درآمد بیش تری در ازاء کار راحت تر به همراه دارد، گردیده است که این امر رها کردن زمین های کشاورزی و واگذاری آنها را به افراد مسن و ناتوان در فعالیت های کشاورزی به دنبال دارد. نتایج آزمون فریدمن نشان داد مهمترین فاکتورهای موثر به ترتیب درآمد پایین ، نبود بستر مناسب برای ازدواج جوانان و نبود شغل به ترتیب با میانگین رتبه ۳/۱۹ ،۱/۱۹ و ۲/۱۸ می باشند. از طرفی ، ضعف مدیریت روستایی و عشایری، مسائل و چالش های فرهنگی ، قوانین و سیاستگذاری ها و فقدان رویکرد حفاظتی در فعالیت های عمرانی نقش تشدیدکننده و مهمتری دارند. این عوامل تعادل طولانی مدت زیست محیطی را بر هم می زنند و به فرسایش شدید خاک و تولید رسوب منجر می شوند که عوارض و خسارت های بیشماری در پی دارد.

کلیدواژه ها:

وضعیت اقتصادی ، حوزه آبخیز گزیر ، تغییرات محیطی ، وضعیت اجتماعی ، فرسایش خاک.