ارزیابی خطرات سلامتی و بوم شناسی برخی فلزات سنگین در کاهو، کلم و خاک مزارع کشاورزی دزفول، رامهرمز و حمیدیه

زهرا معاوی; خوشناز پاینده; مهرنوش تدینی

ارزیابی خطرات سلامتی و بوم شناسی برخی فلزات سنگین در کاهو، کلم و خاک مزارع کشاورزی دزفول، رامهرمز و حمیدیه

محل انتشار: فصلنامه سلامت و محیط زیست، دوره: 17، شماره: 1

سال انتشار: 1403

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 49

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/2018181

شناسه ملی سند علمی:

JR_IJHE-17-1_002

تاریخ نمایه سازی: 13 تیر 1403

چکیده مقاله:

زمینه و هدف: فلزات سنگین از انواع آلاینده های خطرناک موجود در محیط زیست هستند که در مواد غذایی انباشته می شوند. این پژوهش با هدف ارزیابی خطر سلامت و آلودگی برخی فلزات سنگین در سبزی های کاهو و کلم کشت شده در سه شهرستان حمیدیه، دزفول و رامهرمز استان خوزستان انجام شد. روش بررسی: نمونه برداری به صورت تصادفی ساده، با سه تکرار و تعداد ۱۵ نمونه از هر کدام از سبزی های کاهو و کلم کشت شده در هر منطقه تهیه شدند. فلزات سنگین به کمک دستگاه جذب اتمی مدل پرکین المر ۴۱۰۰ سنجش شدند. ارزیابی خطر فلزات سنگین با استفاده از شاخص های آلودگی خاک و ارزیابی خطر سلامت انجام گردید. یافته ها: بالاترین میزان فلز در کلم مربوط به روی (mg/kg ۰/۱۵±۵/۸۴) و پایین ترین مقادیر فلز کروم در کاهو (mg/kg ۰/۰۰۵±۰/۱۱) به دست آمد. بر اساس میزان جذب روزانه فلزات سنگین محصولات کاهو و کلم، نتایج نشان داد که بالاترین مقادیر شاخص مخاطره (HQ) را فلز سرب در کلم برای کودکان و بزرگسالان به ترتیب ۸/۵۸۴۰ و ۳/۴۲۵۳ در مقایسه با سایر فلزات سنگین داشتند. شاخص مخاطره فلزات نیکل و کروم در کلم بالاتر از کاهو بود، اما در مورد فلزات روی، مس و کبالت شاخص مخاطره در کاهو بالاتر از کلم به دست آمد. بالاترین مقدار شاخص سرطانزایی در کودکان برای مصرف کلم و فلز سرب ۰/۰۲۹۱ بود. شاخص سرطانزایی فلز کروم در دو محصول کاهو و کلم (۰/۰۰۰۳ و ۰/۰۰۰۲) پایین ترین مقادیر را داشت. خطر بوم شناسی فلزات سنگین در خاک مزارع کشاورزی رامهرمز بالاتر از شهرهای دزفول و حمیدیه به دست آمد. فاکتور غنی شدگی فلزات سرب، کروم، مس و کبالت در خاک های کشاورزی رامهرمز بالاتر از مناطق دیگر بود. شاخص زمین انباشتگی کروم، روی و مس در خاک مزارع کشاورزی دزفول بالاتر از خاک های حمیدیه و رامهرمز بالاتر بود. نتیجه گیری: با توجه با شاخص های آلودگی خاک، فلز کبالت نقش مهمی در آلودگی خاک دزفول، حمیدیه و رامهرمز داشت و فلزات سرب، نیکل، کروم، مس و روی آلودگی کمی در خاک مناطق مورد مطالعه داشتند. ارزیابی خطر سلامت فلزات سنگین خاک نشان داد که شاخص خطر فلزات سنگین سرب، نیکل، کروم، مس، روی و کبالت پایین تر از ۱ به دست آمد. شاخص سرطانزایی فلزات سنگین برای بزرگسالان و کودکان کمتر از ۴-۱۰ بود. ارزیابی خطر سلامت فلزات سنگین و شاخص مخاطره آنها نشان داد مصرف کاهو و کلم در این مناطق می تواند باعث مشکلات سلامتی در افراد شود.

کلیدواژه ها:

Soil pollution ، Health risk ، Heavy metals ، Cabbage ، Lettuce ، آلودگی خاک ، خطر سلامت ، فلزات سنگین ، کلم ، کاهو

نویسندگان

زهرا معاوی

Department of Food Science and Technology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

خوشناز پاینده

Department of Soil Science, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

مهرنوش تدینی

Department of Food Science and Technology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

Qiu YW. Bioaccumulation of heavy metals both in wild and ...
Huang L, Rad S, Xu L, Gui L, Song X, ...
Ali H, Khan E, Ilahi I. Environmental chemistry and ecotoxicology ...
Amiri Z, Asgharipour MR, Campbell DE, Armin M. A sustainability ...
Miranzadeh Mahabadi H, Ramroudi M, Asgharipour MR, Rahmani HR, Afyuni ...
Wu H, Yang F, Li H, Li Q, Zhang F, ...
Asgharipour MR, Shahgholi H, Campbell DE, Khamari I, Ghadiri A. ...
Aiman U, Mahmood A, Waheed S, Malik RN. Enrichment, geo-accumulation ...
Manzoor J, Sharma M, Wani KA. Heavy metals in vegetables ...
Boeing H, Bechthold A, Bub A, Ellinger S, Haller D, ...
Duruibe JO, Ogwuegbu MO, Egwurugwu JN. Heavy metal pollution and ...
Kachenko AG, Singh B. Heavy metals contamination in vegetables grown ...
Izadiyar MH, Yargholi B. Study of cadmium absorption and accumulation ...
Abdulazeeza ZM, Azizb JM. Study of heavy metals in some ...
Ye X, Xiao W, Zhang Y, Zhao S, Wang G, ...
Tahsini H, Gavilian H. Assessment risk food of heavy metals ...
Rouessac F, Rouessac A. Chemical Analysis: Modern Instrumentation Methods and ...
Hakanson L. An ecological risk index for aquatic pollution control. ...
Muller GJG., Index of geoaccumulation in sediments of the Rhine ...
Abrahim G, Holocene sediments of Tamaki Estuary: Characterisation and impact ...
Doabi SA, Karami M, Afyuni M, Yeganeh M. Pollution and ...
Nasreddine L, Parent-Massin D. Food contamination by metals and pesticides ...
Islam MS, Hoque MF. Concentrations of heavy metals in vegetables ...
United States Environmental Protection Agency (USEPA). Office of Emergency. Risk ...
Sharma S, Nagpal AK, Kaur I. Heavy metal contamination in ...
Eskandarpour M, Jamshidi P, Moghaddam MR, Ghasmei JB, Shemirani F. ...
Senesil GS, Baldassarre G, Senesi N, Radina B. Trace element ...
Chesworth W. Geochemistry of micronutrients. Micronutrients in Agriculture. ۱۹۹۱;۴:۱-۳۰ ...
Torbati S, Esmailbegi Kermani S. Determining the concentration of Ag, ...
Barber SA. Soil Nutrient Bioavailability: A Mechanistic Approach. ۲nd ed. ...
Mertens J, Degryse F, Springael D, Smolders E. Zinc toxicity ...
Liu WH, Zhao JZ, Ouyang ZY, Soderlund L, Liu GH. ...
Gong M, Wu L, Bi XY, Ren LM, Wang L, ...
Qingjie G, Jun D, Yunchuan X, Qingfei W, Liqiang Y. ...
Angulo E. The tomlinson pollution load index applied to heavy ...
Chan LS, Ng SL, Davis AM, Yim WW, Yeung CH. ...
Sun H, Wan S, Li L, Liu D. Distribution of ...
Ch S, Ch C, Ch B. Assessment of heavy metal ...
Ojo AA, Osho IB, Adewole SO, Olofintoye LK. Review on ...
Ericson B, Otieno VO, Nganga C, St. Fort J, Taylor ...
Luo D, Zheng H, Chen Y, Wang G, Fenghua D. ...
Gautam SK, Maharana C, Sharma D, Singh AK, Tripathi JK, ...
Bhuyan MS, Islam MS. A critical review of heavy metal ...
Salman SA, Zeid SA, Seleem EM, Abdel-Hafiz MA. Soil characterization ...
Jia Z, Li S, Wang L. Assessment of soil heavy ...
Proshad R, Islam MS, Kormoker T, Bhuyan MS, Hanif MA, ...
Yang S, Zhao J, Chang SX, Collins C, Xu J, ...
Zarasvandi A, Delphi M, Azizi N, Rastmanesh F, Zarasvandi G. ...
Li X, Feng L. Multivariate and geostatistical analyzes of metals ...
Baker AJ, Walker PL. Ecophysiology of metal uptake by tolerant ...
Huang JW, Chen J, Berti WR, Cunningham SD. Phytoremediation of ...
Zhuang P, McBride MB, Xia H, Li N, Li Z. ...
Cao S, Duan X, Zhao X, Wang B, Ma J, ...
Zeng F, Wei W, Li M, Huang R, Yang F, ...
Zhao Q, Wang Y, Cao Y, Chen A, Ren M, ...
Shaheen N, Irfan NM, Khan IN, Islam S, Islam MS, ...
Qiu YW. Bioaccumulation of heavy metals both in wild and ...
Huang L, Rad S, Xu L, Gui L, Song X, ...
Ali H, Khan E, Ilahi I. Environmental chemistry and ecotoxicology ...
Amiri Z, Asgharipour MR, Campbell DE, Armin M. A sustainability ...
Miranzadeh Mahabadi H, Ramroudi M, Asgharipour MR, Rahmani HR, Afyuni ...
Wu H, Yang F, Li H, Li Q, Zhang F, ...
Asgharipour MR, Shahgholi H, Campbell DE, Khamari I, Ghadiri A. ...
Aiman U, Mahmood A, Waheed S, Malik RN. Enrichment, geo-accumulation ...
Manzoor J, Sharma M, Wani KA. Heavy metals in vegetables ...
Boeing H, Bechthold A, Bub A, Ellinger S, Haller D, ...
Duruibe JO, Ogwuegbu MO, Egwurugwu JN. Heavy metal pollution and ...
Kachenko AG, Singh B. Heavy metals contamination in vegetables grown ...
Izadiyar MH, Yargholi B. Study of cadmium absorption and accumulation ...
Abdulazeeza ZM, Azizb JM. Study of heavy metals in some ...
Ye X, Xiao W, Zhang Y, Zhao S, Wang G, ...
Tahsini H, Gavilian H. Assessment risk food of heavy metals ...
Rouessac F, Rouessac A. Chemical Analysis: Modern Instrumentation Methods and ...
Hakanson L. An ecological risk index for aquatic pollution control. ...
Muller GJG., Index of geoaccumulation in sediments of the Rhine ...
Abrahim G, Holocene sediments of Tamaki Estuary: Characterisation and impact ...
Doabi SA, Karami M, Afyuni M, Yeganeh M. Pollution and ...
Nasreddine L, Parent-Massin D. Food contamination by metals and pesticides ...
Islam MS, Hoque MF. Concentrations of heavy metals in vegetables ...
United States Environmental Protection Agency (USEPA). Office of Emergency. Risk ...
Sharma S, Nagpal AK, Kaur I. Heavy metal contamination in ...
Eskandarpour M, Jamshidi P, Moghaddam MR, Ghasmei JB, Shemirani F. ...
Senesil GS, Baldassarre G, Senesi N, Radina B. Trace element ...
Chesworth W. Geochemistry of micronutrients. Micronutrients in Agriculture. ۱۹۹۱;۴:۱-۳۰ ...
Torbati S, Esmailbegi Kermani S. Determining the concentration of Ag, ...
Barber SA. Soil Nutrient Bioavailability: A Mechanistic Approach. ۲nd ed. ...
Mertens J, Degryse F, Springael D, Smolders E. Zinc toxicity ...
Liu WH, Zhao JZ, Ouyang ZY, Soderlund L, Liu GH. ...
Gong M, Wu L, Bi XY, Ren LM, Wang L, ...
Qingjie G, Jun D, Yunchuan X, Qingfei W, Liqiang Y. ...
Angulo E. The tomlinson pollution load index applied to heavy ...
Chan LS, Ng SL, Davis AM, Yim WW, Yeung CH. ...
Sun H, Wan S, Li L, Liu D. Distribution of ...
Ch S, Ch C, Ch B. Assessment of heavy metal ...
Ojo AA, Osho IB, Adewole SO, Olofintoye LK. Review on ...
Ericson B, Otieno VO, Nganga C, St. Fort J, Taylor ...
Luo D, Zheng H, Chen Y, Wang G, Fenghua D. ...
Gautam SK, Maharana C, Sharma D, Singh AK, Tripathi JK, ...
Bhuyan MS, Islam MS. A critical review of heavy metal ...
Salman SA, Zeid SA, Seleem EM, Abdel-Hafiz MA. Soil characterization ...
Jia Z, Li S, Wang L. Assessment of soil heavy ...
Proshad R, Islam MS, Kormoker T, Bhuyan MS, Hanif MA, ...
Yang S, Zhao J, Chang SX, Collins C, Xu J, ...
Zarasvandi A, Delphi M, Azizi N, Rastmanesh F, Zarasvandi G. ...
Li X, Feng L. Multivariate and geostatistical analyzes of metals ...
Baker AJ, Walker PL. Ecophysiology of metal uptake by tolerant ...
Huang JW, Chen J, Berti WR, Cunningham SD. Phytoremediation of ...
Zhuang P, McBride MB, Xia H, Li N, Li Z. ...
Cao S, Duan X, Zhao X, Wang B, Ma J, ...
Zeng F, Wei W, Li M, Huang R, Yang F, ...
Zhao Q, Wang Y, Cao Y, Chen A, Ren M, ...
Shaheen N, Irfan NM, Khan IN, Islam S, Islam MS, ...

نمایش کامل مراجع