ارزیابی اثرات زیست محیطی باطله های معدنی تازه و اخیرا دپو شده در معدن مس سونگون

زمینه و هدف: آلودگی به فلزات سنگین در محدوده های معدنی یکی از چالش ­های بسیار مهم بوده و ارزیابی پتانسیل آلایندگی باطله ­های معدنی و اتخاذ تدابیری جهت کاهش تاثیر آنها بر محیط ­زیست مهم است. در تحقیق حاضر، پتانسیل خطر باطله­ های تازه دپو شده در محدوده معدنی مس سونگون مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: نمونه ­برداری با توجه به شرایط باطله­ های تازه دپو شده، به صورت تصادفی انتخاب شده و تعداد ۲۶ نمونه برداشت گردید. بمنظور انجام مطالعات سنگ ­شناسی و کانی­ شناسی، تعداد ۲۲ مقطع نازک و نازک صیقلی تهیه گردید. ۲۶ نمونه به روش طیف ­سنجی نشر نوری پلاسمای جفت شده القایی (ICP-MS) و ۱۰ نمونه به روش پراش اشعه ایکس XRD)) مورد تجزیه قرار گرفتند. یافته­ ها: کانی­ های سولفیدی به عنوان منشا عمده آلودگی های زیست ­محیطی، در باطله­ های مورد نظر سالم و فاقد آثار دگرسانی هستند. با این وجود غلظت اکثر عناصر بالقوه سمی در ترکیب باطله ­ها بالاتر از حد استاندارد بوده و شاخص کل خطر اکولوژیکی برای باطله ­ها برابر با ۴۹/۹۳ (خطر زیست­ محیطی کم) است. با توجه به شاخص های زمین شیمیایی، عناصر As و Cu و Pb دارای سطح آلودگی قابل توجه هستند. مقادیر شاخص خطر غیر سرطانزایی برای کودکان (بجز آهن و آرسنیک) و بزرگسالان کمتر از ۱، بیانگر خطر سلامتی غیر سرطانزایی قابل توجهی نبوده و شاخص سرطانزایی نیز بیانگر وجود خطر سرطانزایی قابل توجه در صورت مواجهه طولانی با باطله ­ها برای کودکان در مورد برخی از عناصر است. نتیجه گیری: باطله ­ها دارای پتانسیل خطر زیست­ محیطی قابل توجهی بوده و بنابراین بایستی مدیریت صحیح در خصوص نحوه دپوسازی بمنظور عدم انتشار و ورود عناصر بالقوه سمی به محیط­ زیست اطراف صورت گیرد.

کلیدواژه ها:

Copper mine waste ، Evaluation of ecological risk index ، Geochemical indicators ، Health index ، باطله معدن مس ، ارزیابی شاخص خطر اکولوژیکی ، شاخص های ژئوشیمیایی ، شاخص سلامت