ارزیابی صفات فیزیولوژیک و عملکرد در ارقام و لاین های امیدبخش گندم (Triticum aestivum L.) تحت شرایط شور مزرعه

به­دلیل گسترش خاکهای شور در سالهای اخیر، شناسایی ژنوتیپهای امیدبخش گندم با عملکرد قابل قبول در شرایط شور از اهمیت خاصی برخوردار است. پژوهش حاضر در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با سه تکرار، در شرایط خاک و آب شور منطقه زریندشت استان فارس و در دو سال زراعی ۹۸- ۱۳۹۷ و ۹۹-۱۳۹۸ انجام شد. در این آزمایش ۱۵ رقم و لاین گندم شامل سیستان، نارین، برات، سارنگ، مهرگان، شوش، سحر، آینه، Ms-۹۰-۱۵، Ms-۹۲-۸، Ms-۹۳-۵، Ms-۹۳-۶، Ms-۹۳-۱۴، Ms-۹۳-۱۶ و S-۹۴-۱۲ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمترین محتوای سدیم برگ، نشت یونی و مالون دیآلدهید مربوط به ارقام مهرگان و سارنگ بود. همچنین محتوای پتاسیم برگ و محتوای نسبی آب برگ در سال اول و دوم در ارقام سیستان، مهرگان، برات، سارنگ و لاین S-۹۴-۱۲ نسبت به ژنوتیپهای دیگر افزایش معنیداری نشان داد. بیشترین تعداد روز تا رسیدگی با تفاوت معنیداری نسبت به سایر ژنوتیپها مربوط به لاینهای MS-۹۳-۶ و MS-۹۲-۸ بود. از سوی دیگر، ارقام مهرگان و آینه زودرسترین ژنوتیپها بودند. براساس نتایج دو ساله چهار ژنوتیپ سارنگ، مهرگان، S-۹۴-۱۲ و برات دارای بالاترین عملکرد، زودرسی مناسبتر و اجزای عملکرد متعادلتر بودند. در تجزیه بای پلات نیز این ژنوتیپ ها بالاترین مقدار عملکرد دانه و اجزای عملکرد را داشتند. بر­اساس تجزیه خوشهای که با لحاظ کردن تمامی صفات انجام شد، ژنوتیپ ها به سه گروه مجزا تقسیم شدند و ژنوتیپهای مهرگان، سارنگ و S-۹۴-۱۲ در یک گروه قرار گرفتند. این ژنوتیپها به­عنوان ژنوتیپهای متحمل به شوری برای کاشت در منطقه مورد مطالعه توصیه میشوند.

کلیدواژه ها:

Tolerance to salinity ، Grain yield ، Wheat genotypes ، Spike number ، تحمل به شوری ، عملکرد دانه ، ژنوتیپ های گندم ، تعداد سنبله