تحلیل عوامل سازمانی موثر بر پذیرش فناوری های صنعت ۴.۰ در شرکت های کوچک و متوسط

مقدمه و اهداف: صنعت ۴.۰ تغییر و تحول عمده­ ای را در صنعت و کسب وکارها به همراه داشته است. در این تغییر، اتصال دستگاه ها، فرآیندها و سیستم ها به هم و به اینترنت از طریق شبکه های هوشمند و استفاده از فناوری های مبتنی بر داده و هوش مصنوعی توانسته است رویکردی گسترده در کسب وکارها به­ وجود آورد. این تحول از اهمیت زیادی برخوردار است و در حوزه های مختلفی از جمله تولید، خدمات، زنجیره تامین و بازاریابی تاثیرات زیادی دارد. با توجه به افزایش پایداری و رقابت­ پذیری آینده بخش تولیدی، فناوری­ های نوین انقلاب صنعتی چهارم (صنعت ۴.۰) در سال های اخیر موردتوجه جامعه دانشگاهی و صنعتی قرار گرفته است. بااین حال، تولیدکنندگان برای پیاده­ سازی صنعت ۴.۰ با عوامل زیادی روبه­ رو هستند که شناسایی و تحلیل آن ها ضروری است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل سازمانی موثر بر پذیرش صنعت ۴.۰ و ارائه یک مدل شناختی فازی است.روش ها: این پژوهش از نظر هدف جزو پژوهش ­های کاربردی توسعه ­ای و از نظر نوع پژوهش، ترکیبی (آمیخته اکتشافی) قلمداد می­ شود. تعداد نمونه آماری در بخش کمی ۱۲ نفر بود و با روش هدفمند-قضاوتی خبرگانی که دارای حداقل ۵ سال سابقه فعالیت در شرکت های کوچک و متوسط تولیدی در بخش سازمانی (اداری) بودند، انتخاب شده و از آن­ها نظرخواهی شد. در مرحله نخست، برای شناسایی عوامل تعیین کننده سازمانی بر صنعت ۴.۰ از روش فراترکیب استفاده شد و سپس با استفاده از روش نقشه شناختی فازی و به کارگیری نرم افزار­های Fcmappear و Mental Modeler روابط این عوامل تعیین شد. یافته ها: یافته­ های حاصل از روش فراترکیب نشان ­دهنده ۳۶ کد اولیه و ۱۱ عامل تعیین کننده بر پذیرش فناوری ­های صنعت ۴.۰ در شرکت­ های کوچک و متوسط تولیدی فعال در شهرک صنعتی یزد است که شامل ظرفیت جذب، دارایی های تجاری، صلاحیت فنی دیجیتالی­ شدن، دانش و تخصص دیجیتالی­ سازی، مشارکت در فرآیند اجرا، شایستگی مدیریت استراتژیک صنعت ۴.۰، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، در­دسترس ­بودن منابع، سرمایه اجتماعی و ویژگی های مدیریت عالی است که از میان این عوامل، مشارکت در فرآیند اجرا، ظرفیت جذب و سرمایه اجتماعی بالاترین ظرفیت تاثیرپذیری، ویژگی های مدیریت عالی و دانش و تخصص دیجیتالی­ سازی، صلاحیت فنی دیجیتال­ سازی و شایستگی مدیریت استراتژیک بیشترین ظرفیت تاثیرگذاری را داشتند و درنهایت عوامل صلاحیت فنی دیجیتال سازی، دانش و تخصص دیجیتالی­ سازی، ویژگی های مدیریت عالی و مشارکت در فرایند اجرا بیشترین شاخص مرکزی را به ­دست آوردند.نتیجه گیری: صنعت ۴.۰ یک گزینه استراتژیک حیاتی برای شرکت های کوچک و متوسط تولیدی است که آن ها را قادر می سازد تا با مسابقه دیجیتالی­ شدن همگام شوند. شرکت های کوچک و متوسط تولیدی به طور قابل توجهی از سازمان های بزرگ در بهره مندی از فناوری های صنعت ۴.۰ عقب هستند. این شرکت­ ها هنوز با تصمیمات اولیه پذیرش در مورد تحول دیجیتال تحت صنعت ۴.۰ درگیر هستند که موضوع نگران کننده ای برای این شرکت­ ها است. نتایج، عوامل مختلف تعیین کننده سازمانی را شناسایی کردند که ممکن است این شرایط را توضیح دهند و برای شرکت ­های کوچک و متوسط تولیدی بسیار کارآمد باشد. این مطالعه یک نقشه راه دیجیتالی­ سازی سازمانی ایجاد کرده است که شرایط لازم برای تسهیل دیجیتالی ­شدن شرکت های کوچک و متوسط تولیدی را تحت صنعت ۴.۰ توصیف می کند.

کلیدواژه ها:

صنعت ۴.۰ ، عوامل سازمانی ، شرکت های کوچک و متوسط تولیدی ، فراترکیب ، نقشه شناختی فازی