تحلیل علم سنجی تولیدات علمی منتشر شده در حوزه منظومه های ماهواره ای

منظومه های ماهواره ای شامل مجموعه ای از ماهواره های مشابه هم می باشند که به منظور به انجام رساندن یک ماموریت مشترک در یک الگوی مداری خاص توزیع شده اند. از منظومه های ماهواره ای معمولا برای به انجام رساندن ماموریت هایی مانند مخابرات جهانی، موقعیت یابی جهانی و سنجش از دور استفاده می گردد. در این مقاله با به کارگیری رویکرد علم­سنجی به تحلیل و ترسیم ساختار و نقشه­های علمی حوزه «منظومه های ماهواره ای» در جهان و همچنین دو کشور پیشرو شامل آمریکا و چین بر مبنای تعداد اسناد پژوهشی منتشر شده در این حوزه پرداخته شده است. علاوه بر این، مقایسه­ای بین این دو کشور با کل دنیا نیز صورت گرفته است. جامعه پژوهش شامل کلیه مدارک علمی در حوزه «منظومه های ماهواره ای» است که در پایگاه «اسکوپوس» مابین سال های ۱۹۶۹ تا ۲۰۲۳ میلادی نمایه شده اند. همچنین در این مقاله به ترسیم نقشه­های دانشی (زیرحوزه­های موضوعی) و نقشه­ همکاری­های بین­المللی کشورها با استفاده از نرم افزارهای Bibexcel و VOSViewer نیز اقدام شده است. تعداد مدارک منتشر شده در این دوره زمانی در جهان، آمریکا و چین به ترتیب شامل ۱۴۳۴۶، ۳۷۳۸ و ۳۳۶۹ مدرک می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که کشورهای آمریکا، چین، آلمان، ایتالیا و انگلستان، بیشترین میزان تولیدات علمی در این حوزه را به خود اختصاص داده اند. همچنین روند تولید علم در این حوزه در جهان صعودی است که نشان دهنده اهمیت و جذابیت این حوزه علمی است. از منظر نوع مدارک منتشر شده نیز مقالات همایشی بیشترین میزان مدارک منتشر شده در جهان و کشور آمریکا را به خود اختصاص داده اند؛ درحالیکه بیشترین میزان مدارک منتشر شده در کشور چین مربوط به مقالاتی است که در مجلات به چاپ رسیده اند. نهادهای برتر تولید علم در این حوزه در جهان نیز به ترتیب شامل اداره کل ملی هوانوردی و فضا (ناسا)، آکادمی علوم چین، مرکز هوافضای آلمان، دانشگاه ووهان و مرکز تحقیقات و فناوری فضایی اروپا می­باشند.

کلیدواژه ها:

منظومه های ماهواره ای ، علم سنجی ، اسکوپوس ، نقشه های دانشی