شناسایی عوامل موثر بر مدرک گرایی در نظام آموزش عالی ایران

هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر مدرک گرایی در نظام آموزش عالی کشور است. روش پژوهش مورد استفاده روش تحلیل محتوای کیفی از نوع تحلیل محتوای مقوله ای و از نظر هدف در حیطه پژوهش های کاربردی طبقه بندی می شود. جامعه آماری پژوهش شامل مقالات پژوهشی مرتبط با مدرک گرایی در حوزه آموزش عالی کشور است. تعداد ۱۵ مقاله داخلی در دوره زمانی ۲۰ساله مربوط به سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پس از انتخاب مقالات پژوهشی به منظور تحلیل داده های حاصل از تحلیل اسناد پژوهشی از کد گذاری باز، کد گذاری محوری و کدگذاری انتخابی استفاده شد، در مرحله اول (کد گذاری باز) تعداد ۳۳۰ مفهوم شناسایی شد. در مرحله دوم تمام مفاهیم شناسایی شده در ۲۴ مولفه کلی تر طبقه بندی شدند و در نهایت در ۳ مقوله اصلی شامل شرایط سیاسی و ساختاری (۶ مولفه)، محیط علمی و آموزشی کشور (۱۰ مولفه) و شرایط اجتماعی و فرهنگی (۸ مولفه) طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد که پدیده مدرک گرایی محصول عوامل فراوانی است که در بروز و ظهور آن دخالت دارند. بخشی از آن عوامل ریشه در نظام آموزشی و محیط علمی کشور و همچنین ساختار و کارکرد دانشگاه و شیوه های مدیریت دانشگاه دارد. بخشی در نظام ساختاری و سیاسی ریشه دارد و ناشی از کژ کارکردی نهادهای متولی و دولتی است. بخشی دیگر، ریشه در نظام اجتماعی و فرهنگی دارد. ارزش های اجتماعی و باورهای جامعه و همچنین فرهنگ های موجود در کشور سبب می شود تا افراد پیش زمینه های ذهنی خاصی در زمینه ادامه تحصیل داشته باشند و به مدرک گرایی گرایش پیدا کنند

کلیدواژه ها:

مدرک گرایی ، مدرک محوری ، تحلیل محتوا ، دانشگاه ها ، نظام آموزش عالی