بررسی شیوه های ساخت و پایداری سازه های گنبدی و طاقی با مصالح پایدار در معماری دوره ساسانی(نمونه موردی: آتشکده سیاهگل ایوان)

معماران ایرانی طی قرن­های متمادی توانسته شاهکارهای باشکوهی از آثار معماری را خلق کنند. یکی از مهمترین بخش­های سازه ای بنا در معماری بومی ایران که بر شکل گیری و ماندگاری اثر معماری تاثیر بسزایی دارد، پوشش ها به ویژه گنبدها و طاق ها می باشند. از نکات برجسته ای که در مورد فرم های ساختمانی گنبدی باید به آن اشاره نمود خاصیت ایستایی این نوع ساختار­های سنتی است. معماران ساسانی توانایی بسیاری در برپایی پوشش­های طاق و گنبد بر زیربنای چهارگوش داشتند و شیوه آنها در برپایی گنبد در مناطق مختلفی گسترش و تداوم یافت. همچنین تاثیر مذهب در معماری این دوره و وجود آیین زرتشتی سبب ایجاد آتشکده­های گوناگونی شده است. یکی از مسائل مهم در بنای طاق ها و گنبدها شیوه ساخت و نحوه پایداری سازه­ای این بناها می­باشد. در این پژوهش آتشکده سیاهگل در شهرستان ایوان واقع در استان ایلام، به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش با هدف بررسی و علل شناخت پایداری سازه­ای و نحوه ساخت چهارطاقی و گنبد در دوره ساسانی با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه­ای و همچنین با تکیه بر روش کیفی و مطالعات میدانی صورت گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که استفاده از مصالح پایدار از قبیل سنگ، آهک، گچ و ملات ساروج، همچنین شیوه­های ساخت چهارطاقی و استفاده از رواق در اطراف گنبد و انتقال نیرو بر روی چهار پایه از جمله دلایل پایداری سازه ای در آتشکده سیاهگل می باشد.

کلیدواژه ها:

مصالح پایدار ، گنبد ، طاق ، معماری ساسانی ، آتشکده سیاهگل