بررسی نقش ترویج در توسعه روستایی و کشاورزی: در مدیریت پایدار بیابان ها (مقابله با بیابان زایی)

محیط زیست به عنوان یک موهبت الهی شناخته می شود که حفاظت از آن، اولین و مهم ترین وظیفه انسان است. اما افزایشجمعیت جهان و نیازهای ضروری خانواده ها، انسان ها را مجاب به بهره برداری بیشتر از منابع طبیعی کرده است که این موضوع،به تخریب این منابع نیز منتهی شده و زندگی اجتماعی انسان ها را تهدید می کند. نتیجه ی این اقدامات به پدیده ای به نامبیابان زایی منجر شده است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش ترویج در توسعه روستایی و کشاورزی در مدیریت پایداربیابان ها انجام شد. با استفاده از روش توصیفی از نوع تحلیل اسنادی به گردآوری اطلاعات کتابخانه ای از پایاننامه ها، مقالاتداخلی و خارجی و سایت های اینترنتی معتبر در خصوص موضوع مورد مطالعه پرداخته شد. یافته ها حاکی از آن است که مقابلهبا چالش های پیش روی فرآیند بیابان زدایی در ایران و همچنین حرکت به سمت توسعه پایدار مستلزم توجه بیشتر به مسائلاجتماعی- اقتصادی و بافت جامعه حاکم در مناطق بیابانی، تقویت سازمان های غیردولتی دخیل در فرآیند بیابان زدایی، ضرورتجلب مشارکت تمامی اقشار جامعه در فرآیند بیابان زدایی، اصلاح روش های برنامه ریزی از بالا به پایین و تقویت سیستم های ازپایین به بالا، هماهنگ کردن سیاست ها و راهبردهای بیابان زایی و بیابان زدایی با اصول توسعه جامع سرزمین، بهبود وضعیتمعیشت اقتصادی ساکنان بیابان ها، کنترل جمعیت و ایجاد اشتغال، همسو شدن اهداف کشاورزی و منابع طبیعی، اصلاح روشتامین انرژی در مناطق مستعد بیابان زایی، توجه به حفظ و افزایش تنوع گونه ای در اجرای عملیات بیولوژیک به منظور دستیابیبه پایداری نسبی اکولوژیکی در مناطق خشک و نیمه خشک، تاغ کاری در حاشیه نواحی بیابانی، قرق اراضی بیابانی، استفاده ازعلوم و فنون جدید در فرآیند بیابان زدایی و آموزش بهره برداران نیز می باشد. در این راستاء، ترویج و آموزش کشاورزی پایدار بهعنوان نهادی توانمندساز و تسهیل گر می تواند با ایجاد تغییرات رفتاری مطلوب در بهره برداران در رابطه با طرح های بیابان زدایی،نقش موثری در بهبود فرآیند بیابان زدایی ایفا نماید.

کلیدواژه ها:

بیابان ، بیابان زایی ، بیابان زدایی ، توسعه پایدار ، ترویج و آموزش کشاورزی پایدار.