امکان سنجی پذیرش شهادت فاسق در شمار ادله اثبات دعوی

در نظام حقوقی دین مبین اسلام و نظام حقوقی کنونی ایران، ادله اثبات دعاوی به طور تفصیلی و جامع مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. یکی از ادله اثبات دعوا در دین اسلام و به تبع در نظام حقوقی ایران، شهادت گواهان می باشد. یکی از شرایطی که شخص شاهد برای اثبات کلام خود در دادگاه باید داشته باشد، عدالت است. بحث اشتراط عدالت در شاهد در طول تاریخ فقه اسلامی، یکی از مباحث پر چالش پیش روی فقیهان بوده است؛ بطوریکه اختلافات زیادی در این مسئله میان دانشمندان اسلامی به چشم می خورد.آیات و روایات متعددی دلالت بر عدالت شاهد و نپذیرفتن شهادت فاسق دارند اما از آنجا که عدالت شاهد، خود دارای موضوعیت نیست و راهی به سوی کشف واقع می باشد پس می توان گفت هر آنچه موجب کشف واقع برای قاضی و حصول قطع برای وی گردد دارای حجیت است؛ از این روی می توان شهادت گواهان فاسق را در ×صورتی که تعداد آنان به حد استفاضه برسد و یا با قرائنی موجب حصول قطع برای قاضی گردد، معتبر دانست؛ذاتی بودن حجیت علم و قطع نیز موی۶د این مدعا می باشد. همچنین در صورتی که احضار شاهد عادل موجب تکلف و سختی برای شخص او یا دادگاه گردد، بر اساس حکومت قاعده لاحرج بر ادله اشتراط عدالت در گواهان، می توان به شهادت شاهد غیر عادل اکتفاء نمود.

کلیدواژه ها:

عدالت ، شاهد ، علم ، حجیت.