بررسی مقایسه ای اندیشه سیاسی فارابی و ماوردی

در مجموع در این مقاله چنین بدست آمده است که موارد شباهت های نظر دو متفکر چنین است که منبع مشترک تفکری هر دوی آنان قرآن می باشد و تعلیمات دینی و اسلامی که آبشخور ریشه اصلی تفکراتشان می باشد، هر دو متفکر اهمیت خاصی به عنصر مردم در اندیشه سیاسی خویش دارند و بر عدالت اجتماعی تاکید دارند، هر دوی این دو اندیشمند بر رابطه حکومت و دین و همگرای آن دووتفکیک ناپذیر بودنشان تاکید دارند و اشتراک نظر دارند و موارد اختلافی نظریات سیاسی دو متفکر مورد بحث چنین است از جهت مبنای اندیشه شان فارابی از منابع فلسفی یونانی و عرفان اسکندرانی بهره برده و جمع بین آرائ فلاسفه با حقیقت کرده در حالیکه مبنای اندیشه ماوردی دو اصل می باشد یکی شریعت لزوم خلیفه در جامعه اسلامی را تصریح می کند و دوم اینکه راههای انتخاب خلیفه وچگونگی انتخاب آن، از جهت مهم ترین اندیشه های سیاسی شان افتراق مبنایی و جوهری دارند زیرا نوک پیکان فارابی مدینه فاضله با شرایطش است و مبنایی فلسفی داشت برعکس ماوردی که نوک پیکان و جوهره اصلی اندیشه سیاسی ایشان در طرح خلافت و مساله امت و امامت با شرایطش است و مبنایی فقهی اما پویا و کارآمد داشت ، در نگاهشان با توجه به تقسیماتی که برای واژه مردم دارند علاوه براشتراک در این زمینه افتراق هم دارند و منشا افتراق متد تقسیم بندیشان می باشد که فارابی تقسیم به کامل و ناقص می کند و ماوردی امت و امامت و وظایف متقابل آنان می کند، در عدالت اجتماعی و آزادی نیز علاوه بر نقطه اشتراک نقطه افتراق نیز دارند و این اختلاف در سبک و روش آن دو اندیشمند می باشد فارابی نگاهی حکیمانه و فیلسوفانه به عدالت اجتماعی و آزادی دارد و عدالت از مفاهیم کلیدی اندیشه ایشان می باشد برعکس ماوردی که مشکلات و بی عدالت را فقط در تشتت امپراطوری بزرگ اسلامی وخلافت مرکزی می داند که با ضعف مواجه شده است ، هر دوی این اندیشمند در زمینه رابطه حکومت و دین علاوه بر اشتراک نظر اختلاف هم دارند فارابی غالب خاصی برای حکومت ارائه نمی دهد و قائل است که دین این ظرفیت را دارد که حکومت تشکیل بدهد اما ماوردی به شکل خلافت و با برطرف کردن نقاط ضعفش (امپراطوری اسلامی ) را مطرح می کند، در رابطه با مدل پیشنهادی سیاسی شان افتراق نظر وجود دارد زیرا فارابی مدل مدینه فاضله را پیشنهاد می کند و ماوردی نظریه خلافت را و در این زمینه این دو اندیشمند اختلاف نظر دارند و مبنای فکریشان متفاوت می باشد.

کلیدواژه ها:

اندیشه ی سیاسی ، فارابی ، ماوردی ، مقایسه .