رویکرد تسبیحی به هستی

طبق بیان قرآن و جهان بینی الهی نه تنها انسان بلکه تمام حیوانات و کائنات و ذرات به نوعی دارای شعورند و به ستایش و تسبیح و سجود برای خدای متعال مشغولند ملاک تسبیح ، داشتن فهم و شعور است . در این مقاله ،معانی تسبیح در لغت تسبیح (در قرآن کریم و حقیقت تسبیح را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم در این مقاله ، محدوده بررسی تسبیح موجودات، تنها موجودات غیر ذیشعور، یعن ی جمادات، نباتات و حیوانات است که در ظاهر امر این گونه به نظر می رسد که این سه دسته از موجودات، فاقد علم و ادراک می باشند، چراکه تسبیح و عبادت موجودات صاحب عقل ، یعنی انسان، جن و فرشته نیاز به توضیح ندارد و برای همه قابل پذیرش است ، از آنجا که محور اصلی بحث ، بررسی نظرهایمفسران درباره حمد و تسبیح موجودات غیر ذیشعور است ، لذا می توانبه طور کلی ، آرایمفسران در این باره را در چند دسته قرار داد:گروهی معتقدند که تسبیح این دسته از موجودات، ناآگاهانه و بدون اراده است ؛ به این بیان که وجود آنها و نیز حالات و صفات ایشان دلالت بر وجود خالق می کند و نیازمند ی و نقص آنان حاکی از وجود آفرینندهایمنزه از هر نقص و حاجت می باشد. بنابراین ، طبق این نظر، تسبیح آنها تکوینی و به زبان حال است و این دسته از مفسران، انتساب تسبیح را به این موجودات حقیقی می دانند . و گروه دیگر علاوه بر اینکه تسبیح آنها را تکوینی و به زبان حال می دانند، معتقدند که خداوند مجازا نسبت تسبیح به این موجودات داده است اما برخلاف دو نظر پیشین ، گروهی تسبیح موجودات را آگاهانه و از روی شعور و ادراک می دانند.تسبیح در مورد موجودات عاقل به همان معنا ی لفظ ی است ، اما در مورد حیوانات و جمادات عبارت است از دلالت آنها بر وحدانیت خدا و صفات او ، که مسبح بودن را لازمه ماهیت اشیا می داند. اطلاق لفظ تسبیح حقیقی است و مراد از تسبیح ، تسبح ی به قول است ، اما قوللزوما به لفظ نیست .هر موجودی زبان مخصوص خود را دارد. تسبیح آنان را حقیقی می دانند نه مجازی.

کلیدواژه ها:

تسبیح ، زبان حال و قال ، علم .