کاربرد عملی نظریه غایت نگری در یادگیری (رفتارگرایی باهدف) در دبستانها

یادگیری ، اساس رفتار آدمی بوده و اکثر رفتارهای آدمی حاصل یادگیری است . انسان از طریق یادگیری روی محیط خود تاثیر گذاشته و از آن تاثیر می پذیرد. فرآیند یادگیری از آغاز تولد انسان شروعشده و تا پایان عمر او ادامه دارد و ساحت های فراوانی از یادگرفتن ، سخن گفتن ، رفتار اجتماعی ، پرورش عقلانی ، عاطفی ، روحی ، اخلاقی و... را شامل می شود . یکی از نظریه پردازان یادگیری ، ادوارد چیس تولمن (۱۸۸۶؛۱۹۵۹) روانشناس آمریکایی است . درونمایه اصلی نظریه تولمن را می توان در چند جمله زیر خلاصه کرد:آنچه جانداران یاد می گیرند، رابطه هایی هستند بین محرکها، نه رابطه هایی بین آنچه به اصطلاح (یعنی به اصطلاح تبیین های شرطی سازی )، محرکها و پاسخ ها نامیده می شود... . رفتار آموخته شده همواره متوجه و معطوف نوعی هدف است . هدفمندی رفتار از کلیدواژههای فرضیه تولمن است . تولمن هرگز نپذیرفت که رفتار را می توان برای مطالعه به واحدهای کوچک تقسیم کرد، بلکه او معتقد بود که الگوهای کلی رفتار، اگر از دیدگاه عنصرگرایانه (تولمن به مطالعه رفتار در سطح ریز (مولکولی ) یعنی برحسب پدیدههای محرک - پاسخ علاقه ای نداشت . بدین سان، برخلاف واتسون واحدهای عنصری رفتار، یعنی فعالیت های اعصاب، عضلات و غدد موردعلاقه او نبود و معتقد بود اگر رفتارها به این شکل موردمطالعه قرار گیرند، معنی خود را از دست می دهند. بنابراین ، برای تولمن ، رفتار یکپارچه یک گشتالت تشکیل می دهد که از تک تک انقباضهای ماهیچه ای که آن را می سازند، چیزی بیشتر است . اما چگونه می توان به صورتی موثر از یافته های نظریه غایت نگری در یادگیری (رفتارگرایی باهدف) در دبستانها استفاده کرد؟ تا اکنون مقالات و کتب زیادی درباره این نظریه تدوین شده است اما اسناد علمی که بررسی کاربرد عملی نظریات یادگیری بپردازند انگشت شمار است ، بر همین اساس، هدف از انجام این پژوهش بررسی کاربرد عملی نظریه غایت نگری در یادگیری (رفتارگرایی باهدف) در دبستانها است . روش تحقیق این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس روش جمع آوری و گزارش اطلاعات، توصیفی -کتابخانه ای و بر اساس نوع تحلیل ، تحلیل محتوایی است . بر اساس یافته های این پژوهش پیشنهاد می گردد: ۱: در مواجهه با رفتارهای مختلف دانش آموزان، الگوهای کلی رفتار و هدف از انجام رفتار موردبررسی و علت یابی قرار گیرد ۲: هدفدار نمودن رفتار یادگیری جهت بهینه سازی فرآیند یادگیری است . یکی از مهم ترین مفاهیم شناختی در ایجاد یادگیری ، وجود هدف خاص است . افرادی که با توجه به هدف خاصی تلاش می کنند،معمولا به گونه متفاوتی به یادگیری می رسند. در آزمایش های تولمن ، اهمیت این موضوع تصریح گردید. در زندگی روزمره هم می بینیم که کسانی که هدفمندند،معمولا انگیزه بیشتری دارند. یکی از محاسن وجود هدف در یادگیری ، ایجاد درک کل است . به عبارتدیگر، هدف به رفتار کلیت و جامعیت می دهد. درنتیجه فرد هدفدار، احساس گیجی و ابهام نمی کند. در یادگیری هدفدار، تلاشها معطوف به نقطه واحدی است . درنتیجه یادگیرنده نیروی جسمی و روانی خود را هدر نمی دهد. درنتیجه پیشنهاد می گردد به هدفمندسازی و معنادار سازی فرایند یاددهی -یادگیری توجه بیشتری شود.

کلیدواژه ها:

رفتارگرایی باهدف ، غایت نگری در یادگیری ، تولمن ، تغییر و تحول ، بهرهوری ، آموزش وپرورش ، مدرسه