قاعده لاضرر از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) و تطبیق آن با مبحث سوء استفاده از حق

یکی از مهم ترین قواعد فقهی که در بسیاری از ابواب فقه اسلامی ، از جمله : طهارت، تجارت، وصیت ، نکاح، طلاق و غیره کاربرد وسیعی داشته و جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است قاعده (لاضرر) است . توجه دقیق به هیات ترکیبه حدیث نبوی (لاضرر و لاضرار فی الاسلام) و شناخت محدوده (ضرر منفی ) در اسلام جایگاه واقعی قاعده فوق و ارزش آن را مشخص می کند. اندیشمندان و فقیهان در این قاعده نظریات گوناگونی ارائه کرده اند، به ویژه حضرت امام خمینی (ره) که در این حدیث از دیدگاه نو و متفاوتی برخوردارند، طبق نظر ایشان قاعده لاضرر به عنوان یک قاعده فقهی که بتوان در فروعات مختلف بدن تمسک کرد مطرح نیست ، بلکه لاضرر حکم حکومتی است و نظر قاعده سلطنت است و تنها در فروعی که مربوط به ملکیت و حقوق اشخاص است جاری می شود.در این پژوهش به شناسایی و تبیین قاعده لاضرر و بیان نظرات موجود در این قاعده و شناسایی دیدگاه نو و متفاوت حضرت امام خمینی (ره) در مقابل سایر دیدگاه فقها و موارد کاربرد این قاعده پرداخته شده است .مهم ترین یافته های این تحقیق ، آشنایی با قاعده لاضرر به عنوان حکم حکومتی طبق نگرش جدید حضرت امام خمینی (ره) است و اثبات حکم به واسطه قاعده لاضرر و شناسایی سوء استفاده از حق به عنوان یکی از مصادیق قاعده لاضرر از دیگر یافته های این تحقیق است .