همکاری بین المللی در مبارزه با تروریسم بیولوژیک به مثابه جنایت علیه بشریت

زمینه و هدف: تروریسم بیولوژیک انتشار عوامل بیولوژیکی برای ایجاد بیمارییا مرگ در افراد، حیوانات یا محیط زیست به شکل عامدانه با هدف وحشت آفرینی ووادار ساختن دولت یا سازمان بین المللی به انجام عملی بر اساس نگرشی سیاسی، ملییا مذهبی تعریف شده است. آسیب پذیری بالقوه در برابر بیوتروریسم بسیار جدی است،در ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ چهار نامه ارسالی حاوی باکتری سیاه زخم، منجر بهبیماری ۲۲ نفر، مرگ ۵ نفر و ۲۳ میلیون دلار هزینه برای پاکسازی اماکنی گردید کهدر معرض آلودگی قرار گرفته بودند. لذا با توجه به نتایج مرگبار این حملات باید مبارزهکیفری همه جانبه با آن در بعد داخلی و بین المللی مورد توجه باشد. اما چالش هایجدی نیز در جنایت علیه بشریت دانستن آن، وجود دارد.روش: این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی با جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ایو با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات انجام گرفته است.ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبه های اخلاقی مطالعه کتابخانه ای شاملاصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.یافته ها: چنانچه حملات تروریستی بیولوژیکی واجد تعریف ماده ۷ اساسنامه دیوانکیفری بین المللی در قالب در یک حمله «گسترده» یا «سازمان یافته» بر ضد یک «جمعیت غیرنظامی» و یا «علم به آن حمله» ارتکاب یابند، می تواند جنایت علیه بشریت به شمار آید و مطابق قطعنامه ۲۳۰۴ شورای امنیت (۲۰۰۴)، چارچوبی برایکشورها ایجاد می شود تا از توسعه، دستیابی، ساخت، یا انتقال سلاح های هسته ای، شیمیایی یا بیولوژیکی توسط بازیگران غیردولتی نیز جلوگیری کنند. اما مبارزه باتروریسم بیولوژیک از جهات فنی و تخصصی نیاز به واکنش همزمان ملی و بین المللیدارد. این حملات به علت ایجاد تلفات زیاد، ایجاد عوارض طولانی مدت، انتشار سریع،عدم وجود سیستم های شناسایی کارآمد، گسترش احساس ناامنی، وجود دوره نهفته،هزینه های ارزان و دسترسی آسان، توسط گروه های تروریستی با اقبال فزاینده ای مواجهاست. به همین جهت جرم انگاری این حملات هم در قوانین داخلی و هم در تعهداتبین المللی اهمیت دارد و واکنش حقوقی صرف نیز در مبارزه کافی نیست بلکه ابعادهمکاری بین المللی شامل اقدامات فنی، پزشکی و امنیتی نیز شود.نتیجه گیری: بیوتروریسم یک تهدید جدی از سوی گروه های تروریستی است و نقطهتلاقی حقوق بین الملل و حقوق بشر (حق حیات حق، حق بر سلامت و بر محیط زیستسالم) در حوزه تهدید علیه امنیت ملی، بین المللی، نقض حقوق بشر و صلح به شمارمی آید. لذا در بعد کیفری مسئله جرم انگاری، صلاحیت محاکم، معاضدت بین المللی ودر بعد حقوق مخاصمات مسلحانه، تلفات شدید غیرنظامیان، حمایت از قربانیان، امکانرسیدن حملات تروریستی به آستانه حمله مسلحانه، عمل به مثابه سلاح کشتار جمعیو عدم امکان رعایت قواعد ناظر بر حقوق مخاصمات مسلحانه را مطرح می کند، اینموضوعات لزوم جرم انگاری، اتخاذ سیاست کیفری موثر و معاضدت بین المللی را طلبمی کند. گذشته از اقدامات حقوقی، همکاری در حوزه بهداشت نیز در پاسخگویی موثر وموفقیت آمیز به یک حمله بیوتروریستی ضروری است.

کلیدواژه ها:

بیوتروریسم ، جنایت علیه بشریت ، حق بر سلامت ، صلح و امنیت بین المللی ، حقوق کیفری بین المللی