هنجارگریزی های معنایی در اشعار مصطفی رحمان دوست

هنجار گریزی، به معنای انحراف از قواعد حاکم بر زبان هنجار و عدم مطابقت و هماهنگی با زبان متعارف است. اصطلاح هنجارگریزی را نخستین بار گروهی از فرمالیست های چک مطرح کرده اند. در تعریف فرمالیستی ، هنجار گریزی ، خود تعریفی از سبکبه شمار می رود. بدین صورت که اگر بسامد هنجار گریزی در شعرها یا نوشته های شاعر یا نویسنده ای بالاتر از منحنی هنجار باشد.سبک آن شاعر یا نویسنده مشخص می شود. هنجارگریزی یکی از فنون مطرح در مکتب فرمالیسم است. فرمالیست ها به بررسیجنبه های شکلی و صوری اثر می پردازند و اثر را فارغ از مسائل تاریخی، اجتماعی، روانی و حواشی متن بررسی می کنند. در اینتحقیق، اشعار مصطفی رحماندوست با روش نقد فرمالیستی مورد بررسی قرار گرفته است؛ بنابر این هدف این پژوهش نقد فرمالیستیشعر کودک در آثار مصطفی رحمان دوست است. بدین شکل که در آغاز به معرفی فرمالیسم و شیوه ی کار بنیان گذاران این مکتبادبی پرداخته ایم و بعد از آن با استفاده از روش نقد فرمالیستی به تحلیل آثار مصطفی رحماندوست و کشف و شناسایی ویژگی هایمکتب فرمالیسم این شاعر معاصر پرداخته ایم. مصطفی رحماندوست از شاعران شاخص و چند وجهی شعر کودک در ایران به شمارمی رود که اشعار وی از ویژگی های سبک فردی برخوردار است. پرسش اصلی تحقیق این بود که کدام عناصر و ویژگی های مکتبفرمالیسم در آثار مصطفی رحمان دوست وجود دارد. حاصل و نتیجه تحقیق نشان می دهد انواع هنجارگریزی های معنایی و دستوریو موسیقایی از قبیل: تشبیه؛ استعاره؛ کنایه؛ نماد؛ حس آمیزی؛ برجسته سازی؛ اطناب و... در آثار این شاعر و نویسنده توانمند وجوددارد که در این تحقق به معرفی آن ها و مصادیق منظوم و منثور آن پرداخته ایم.

کلیدواژه ها:

هنجار گریزی ، فرمالیسم ، مصطفی رحماندوست ، نقد..