مطالعه کارایی جذب و مصرف تشعشع در کشت مخلوط گلرنگ (Carthamus tinctorius) با عدس (Lens culinaris Medik) تحت شرایط دیم

هدف: کشت مخلوط یکی از مهم ترین روش های مدیریت زراعی برای رسیدن به اهداف کشاورزی پایدار است. بنابراین این مطالعه به منظور ارزیابی کشت مخلوط گلرنگ با عدس در شرایط دیم انجام شد.روش پژوهش: آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و پنج تیمار در دانشگاه رازی در سال زراعی ۱۳۹۸-۱۳۹۷ اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص گلرنگ، کشت با نسبت ۲۵:۷۵ گلرنگ و عدس، کشت با نسبت ۵۰:۵۰ گلرنگ و عدس، کشت با نسبت ۷۵:۲۵ گلرنگ و عدس و کشت خالص عدس بودند. گلرنگ گیاه اصلی و عدس به عنوان گیاه جایگزین در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزیابی شامل شاخص سطح برگ، جذب تشعشع، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، ماده خشک کل، کارایی مصرف تشعشع و نیز عملکرد دانه بود.یافته ها: نتایج نشان داد شاخص سطح برگ و به دنبال آن میزان جذب تشعشع در کشت مخلوط نسبت به تک کشتی به ترتیب ۲/۶ و ۰/۴۸ درصد افزایش یافت. روند تغییرات سرعت رشد محصول گلرنگ در کانوپی مخلوط نسبت به کشت خالص تغییر نداشت، اما برای سرعت رشد نسبی افزایش ۷/۷ درصدی نشان داد. میزان ماده خشک کل و کارایی مصرف تشعشع در کانوپی مخلوط نسبت به تک کشتی تغییر چندانی نداشت. عملکرد دانه گلرنگ در کشت خالص (۲۴۷۲ کیلوگرم در هکتار) بالاتر بود که البته با تیمارهای ۲۵:۷۵ (۲۲۹۴ کیلوگرم در هکتار) و ۵۰:۵۰ (۲۱۰۷ کیلوگرم در هکتار) تفاوت معنی دار نداشت.نتیجه گیری: در مجموع نتایج نشان داد که کشت مخلوط گلرنگ با عدس از نظر اقتصادی فاقد سودمندی مطلوب بود، اما با این حال الگوی­های کشت مخلوط جایگزینی با نسبت ۲۵:۷۵ و ۵۰:۵۰ گلرنگ: عدس از لحاظ صفات موردبررسی کارایی بالاتری داشتند.

کلیدواژه ها:

سرعت رشد محصول ، شاخص سطح برگ ، عملکرد دانه ، کارایی مصرف تشعشع