تحلیل ارتباط کمال طلبی و اضطراب در آثار و اندیشه عطار

«کمال­طلبی» به معنای تعیین استانداردها و معیارهای بسیار بالا و مطلق­اندیشانه در ساحت­های مختلف زندگی و فعالیت های انسانی است که برای نائل­شدن به هدفی مشخص، در مسیری از پیش تعیین­شده تعریف می­شود. حرکت در مسیر سلوک عرفانی، مستلزم رعایت ضوابط و اصول مشخصی است تا کیفیت لازم برای رسیدن به فنا و حقیقت مطلق فراهم شود. عطار استانداردها و انتظارات بسیار بالا و دشواری برای سالک مشخص می­کند و این حالت، تا ساحت زندگی فردی و اجتماعی سالک نیز گسترش می­یابد. «اضطراب» و «کمال­طلبی» ارتباط دوسویه و متقابل دارند و ریشه آن را می­توان در اضطراب وجودی شاعر در برخورد با مسیر کیفی و انتزاعی سلوک دنبال کرد. «اضطراب» حاصل از هبوط، مطلق­بودن ذاتی و همه­جانبه خداوند، ناکامی آدمی در حفظ جایگاهش در بهشت و اضطراب وابستگی به پست ترین نقطه ممکن، به­صورت تلاش برای جبران حداکثری و اعاده حیثیت انسان در ساحت اندیشه عطار منعکس می­شود. مهم­ترین نتیجه «کمال­طلبی» عطار، نگاه مقوله­ای یا «همه یا هیچ» است که قرار گرفتن در میانه مسیر سلوک را نمی­پذیرد و صرفا رسیدن به نهایت سلوک را قبول دارد. وسواس مذهبی و تاکید بر اعمال عبادی که فراتر از احکام دینی است، از دیگر نتایج «کمال­طلبی» است. عطار با روایت داستان «کمال­طلبی» بزرگان عرفان و تصوف، دیدگاه اصلی خود را در کیفیت سلوک و چگونگی حرکت سالک، بازآفرینی می­کند.

کلیدواژه ها:

عطار ، «پرفکشینیسم» ، داستان های عرفانی ، «اضطراب» ، «کمال طلبی»