مبانی و آثار تغییر رویکرد دیوان بین المللی دادگستری در الغای مصونیت کیفری سران دولتها در قضیه حیسن هابره (رئیس جمهور سابق چاد)

مصونیت کیفری سران دولت­ها در قرون گذشته امری مطلق تلقی می­شده که بر مبنای حاکمیت و شان مقام عالی­رتبه سران کشورها توجیه­پذیر بوده است. درحالی که حقوق بین­الملل معاصر با شکل گیری قاعده عرفی لغو مصونیت مقامات عالی­رتبه در صورت ارتکاب جنایات بین المللی، تلاش می­شود تا تعادلی میان حمایت از توانایی دولت در انجام وظایف خود و حمایت از حقوق بشر ایجاد نماید. دیوان بین­المللی دادگستری که با دیدگاه کلاسیک و محتاطانه خود، به ویژه در رای صادره در قضیه یرودیا،  مانعی بر سر راه پیشرفت این حرکت ایجاد کرده بود، این بار در تصمیمی قاطعانه در قضیه حیسن هابره در جولای ۲۰۱۲ با ملزم ساختن سنگال بر محاکمه بدون تاخیر رئیس دولت سابق چاد، امکان تعقیب کیفری سران را برای دادگاه­های ملی نیز در نظر گرفته و ابعاد جدید و مهمی را در رابطه با تایید و توسعه این قاعده عرفی آشکار نموده است. از سوی دیگر بنظر می­رسد با روند ایجاد یک «دادگاه ویژه» در راستای محاکمه حیسن هابره، تعقیب و محاکمه جنایات بین­المللی صرف­نظر از مقام و سمت مرتکب آن مورد تایید جامعه بین­المللی قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

مصونیت کیفری سران ، محاکم ملی ، جنایات بین المللی ، دیوان بین المللی دادگستری ، بی کیفرمانی