کشت و تولید گیاهان دارویی -خوراکی در دیم زارها، راهکاری مناسب جهت جلوگیری از تخریب رویشگاههای طبیعی

گیاهان مرتعی دارای قابلیت های مختلف از جمله علوفه دام، کاربردهای دارویی ، صنعتی ، خوراکی ، تزئینی و غیره است . متاسفانه استفاده مستقیم و غیراصولی از این گیاهان به ویژه گونه های با قابلیت دارویی و خوراکی باعث ریشه کن شدن و تخریب رویشگاه آنها می شود. هدف از این مطالعه که تحلیلی می باشد ارائه برخی راهکارها جهت مدیریت رویشگاه گیاهان در معرض خطر با در نظر گرفتن تامین نیاز جوامع می باشد. نتایج مطالعات نشان می دهد، سطح وسیعی از اکوسیستم های مرتعی ایران در دهه های گذشته به زمین های کشاورزی دیم تبدیل شدند. این اراضی در ابتدای سالهای کشت اندک محصولی را تولید می کردند ولی با گذشت زمان بعلت عدم رعایت استاندارهای کشت از یکسو و ریسک های همیشه همراه کشت دیم از سوی دیگر و همچنین نامناسب بودن زمین برای کشت و زرع، بازدهی مناسبی نداشتند. اینگونه اراضی از سیستم کشت و کار خارج شده به مرور رها شدند و این اراضی مخروبه باعث ایجاد مشکلاتی از جمله جاری شدن سیلاب و فرسایش عرصه های مرتعی و غیره را در پی داشتند. در این راستا باتوجه به اینکه جوامع محلی و غیرمحلی جهت تامین برخی از نیازهای دارویی -خوراکی و همچنین امرار معاش خود به عرصه های طبیعی فشار خارج از توان وارد می کنند نیاز است که متولیان امر چاره اندیشی کنند. با این وجود از یک طرف سطح وسیعی از اراضی دیم مخروبه و رها شده وجود دارد و از طرف دیگر طیف وسیعی از مردم که خواه ناخواه بصورت قانونی یا غیرقانونی و قاچاق بنا بر دلایل اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و غیره به طبیعت فشار وارد می کنند. لذا می توان از دیم زارها بعنوان یک فرصت جهت کشت و تولید گیاهان دارویی -خوراکی و توسعه رویشگاه گیاهان مهم و در معرض خطر و جلوگیری از تخریب رویشگاههای طبیعی گام مهمی برداشت . جهت تولید گیاهان دارویی و خوراکی نیاز است که رویشگاههای بالفعل آن شناسایی و با تعیین مهمترین عوامل محیطی تاثیرگذار، مناطق پتانسیل و مستعد گسترش آنها تعیین شوند. بنابراین پیشنهاد می شود در مناطق مختلف کشور با شناسایی گیاهان مهم و در معرض خطر با کاربردهای مختلف دارویی ، خوراکی و غیره که سهم زیادی در زندگی مردم دارند با رعایت اصول اکولوژیک جهت تولید این گیاهان در دیم زارها اقدام شود و به طور کلی پیشنهاد می شود از گیاهان موجود در عرصه های طبیعی بعنوان یک الگو جهت کشت کردن آنها استفاده گردد.

کلیدواژه ها:

گیاهان دارویی -خوراکی ، اکولوژی ، رویشگاه ، مراتع