تاثیر اندیشه سیاسی و تربیتی افلاطون بر فارابی

اندیشه های سیاسی، تربیتی ، فلسفی، اجتماعی و دینی در شرق و بویژه ایران از غنا و گستردگی خوبی برخوردار است. اندیشمندان ایرانی در زمینه های فوق هر کدام جایگاه ویژه ای را در سیر تفکر بشری از ابتدا تاکنون برای خود کسب کرده اند و همزمان با یونان و دنیای پیرامون تعامل داشتند.انقلاب فکری معروف به ((نهضت ترجمه)) به این تعامل فکری و رشد اندیشه های سیاسی و تربیتی در شرق و غرب (یونان) کمک شایانی کرد و محصول آن اندیشمندان بزرگی چون فارابی، خواجه نصیرالدین و خواجه نظام الملک طوسی، غزالی و شیخ الرئیس ابوعلی سینا بودند که جریان فکری و فلسفه سیاسی را در ایران به شکوفایی و اوج رساندند. اندیشه های فضیلت گرا، دارای نمایندگان برجسته ای در یونان باستان از جمله افلاطون و حوزه ی تفکر دینی به ویژه اندیشه های اسلامی از جمله فارابی است. در این اندیشه ها دولت مسئولیت و وظیفه ی ویژه ای در تربیت افراد جامعه بدون محدودیت خاصی بر عهده دارد. از جمله مشهورترین و جدی ترین صاحبان این اندیشه ها، افلاطون در یونان باستان و فارابی، در تفکر اسلامی است. آنها با آنکه از دو حوزه فکری مختلف هستند، شباهت زیادی در اندیشه های سیاسی و تربیتی به یکدیگر دارد. شباهتی که نشات گرفته از مبانی فکری فلسفی آنها می باشد. با آنکه یکی برخاسته از حوزه عقل و سنت یونان است و دیگری از عقل و دین اسلام است. این شباهت موجب شده است تا اکثر موضع گیری آنها در سیاستگذاری که بر اساس این مبانی ارائه شده نیز به یک صورت مستدل شود. بنابراین فهم نگاه حداکثر دخالت دولت در تربیت، در اندیشه های فضیلت گرا به ویژه افلاطون و فارابی و تمایز آن از سایر اندیشه های این نوع، نیازمند بررسی مبانی فلسفی آنها و تاثیر این مبانی بر اندیشه های سیاست آنها است. این امر با صورت دادن مقایسه ای از مبانی فلسفی این دو فیلسوف نمود بیشتری خواهد یافت.در این گفتار اندیشه های سیاسی فارابی را به طور ویژه بررسی کرده ایم و در نهایت تاثیر اندیشه سیاسی افلاطون در دیدگاه های فارابی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

کلیدواژه ها:

اندیشه سیاسی و تربتی ، فارابی ، افلاطون ، یونان ، تفکر اسلامی