بررسی نقش سوزن دوزی در پوشش زنان بلوچ

منطقه بلوچستان از معدود مناطق ایران است که با وجود تغییرات سریع در زندگی مدرن به حفظ پوشش سنتی خود پایبند بوده است. حفظ این البسه هویت متمایز فرهنگی آن ها را نسبت به دیگر اقوام ایرانی آشکار می سازد. هدف از نگارش این مقاله بررسی ویژگی های هندسی سوزن دوزی بلوچ است. این نقوش هندسی در میان رودوزی های سنتی ایران خاص و منحصر به فردند. بنابراین پژوهش حول محور پاسخ به این سوال شکل گرفت که چه ویژگی های شاخص هندسی می توان در زیبایی شناسی سوزن دوزی بلوچ یافت؟ به عنوان فرضیه و پاسخ به این پرسش می توان فرم مثلث را به عنوان اصلی ترین ویژگی هندسی این نقوش معرفی کرد. به عبارت دیگر زیباییی شناسی هندسی مثلث بر این نقوش حاکم است. با استفاده از روش تحقیق کیفی-توصیفی از نوع تاریخی و جمع آوری اطلاعات اسنادی نقوش سوزن دوزی بلوچ و ویژگی های خاص هندسی آن مورد مطالعه قرار گرفته است. تهیه و دوخت لباس در طول تاریخ از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است ، زیرا پوشاک ازجمله عناصر فرهنگی برای معرفی یک قوم محسوب میشود. پوشاک سنتی بلوچستان به ویژه پوشاک زنان شامل بخش های متنوعی است که با شرایط اقلیمی، فرهنگی و تاریخی منطقه همخوانی دارد. این پوشش از پوشانندگی کافی و جنبه های زیبایی شناختی برخوردار است و علاوه بر شکل خاص آن ، تبلور هنرهای دستی مانند سوزن دوزی است . سوزن دوزی، هنر آراستن پارچه های ساده با استفاده از نخ های الوان و با کمک سوزن است . نقوش سوزن دوزی بلوچی شامل اشکال منظم هندسی بر روی پارچه است که این نقوش اغلب از میان عناصر طبیعی محیط برگرفته میشود. توجه به نشانه های زیبایی شناسی و اصل هماهنگی نقوش طبیعی با هندسه حاکم بر آنها در این نقش ها قابل مشاهده است . در واقع ، هدف نهایی سوزن دوزی، آراستن پارچه های ساده با نگاره هایی است که آنها را به پوشاکی با رنگ های متنوع و جذاب تبدیل میکند. این مقاله به بخشی از پوشش های زنان و نقش و رنگ سوزن دوزیها با شیوه توصیفی و تحلیلی پرداخته است .بر اساس یافته ها، یکی از اساسی ترین ویژگی های زیبایی شناسانه نقوش سوزن دوزی بلوچ در هندسی بودن آن ها است. نقوش هندسی غالب نیز عبارتند از مربع یا لوزی و مثلث. لوزی و مربع را نیز می توان حاصل به هم پیوستن مثلث های کوچکتر دانست. بدین ترتیب می توان مطابق فرضیه پژوهش، زیبایی شناسی هندسی سوزن دوزی بلوچ را برپایه شکل مثلث دانست.