توصیف و تحلیل لذت و شاخصه های آن بر مبنای تعریف ابن سینا در اشارات و تنبیهات

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 92

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_APMN-27-70_008

تاریخ نمایه سازی: 29 خرداد 1403

چکیده مقاله:

اندیشمندان بسیاری برای تبیین معنای لذت والم، تعاریف گوناگونی بیان کرده اند. در تحقیق حاضر با روش تحلیلی و مقایسه ای بررسی می شود که از میان مشهورترین این تعاریف در تاریخ فلسفه اسلامی، کدام تعریف، اتقان و جامعیت و مانعیت بیشتری دارد. بنابر دیدگاه برگزیده، تعریف ابن سینا در کتاب اشارات و تنبیهات، نسبت به سایر تعاریف، دقت و جامعیت و مانعیت بیشتری دارد. البته این تعریف بر مقدمات حصول لذت تمرکز دارد و لذت را مصداقی از ادراک حضوری و نیل معرفی می کند؛ اما بنابر دیدگاه برگزیده در این مقاله، لذت، کیف نفسانی متمایز از ادراک و علم حضوری است؛ به بیان دقیق تر، لذت عبارت است از انبساط، بهجت و سروری که در نتیجه ادراک و وصول به آن چیزی حاصل می­ شود که نزد شخص مدرک، ملائم و کمال است. این ادراک و وصول باید در شرایطی محقق شود که امر مضاد و مزاحمی برای حصول لذت وجود نداشته باشد. بنابر قیودی که در تعریف مذکور بیان شده، لذت، کیفی نفسانی، متمایز از ادراک، اختیاری، نسبی و برخاسته از نیازهای انسان است. در صورتی شخص به لذت دست می یابد که قدرت درک امر ایجادکننده لذت را داشته باشد و آن را برای خود خیروکمال ببیند. ابن­ سینا، لذت عقلانی را برترین لذت می­داند. ازنظر او، میان مراتب گوناگون لذت های نفسانی می تواند تزاحم وجود داشته باشد و برای رفع این تزاحم باید نظام اولویت بندی منطقی و جامعی ارائه شود.

نویسندگان

محمد آزادی

دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران .

علیرضا اعرافی

استاد دروس خارج حوزه های علمیه، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۷۵). الاشارات والتنبیهات. قم: نهج ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۸۲). الاضحویه فی المعاد. تهران: ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۹۵۳ م). رسائل ابن سینا. ...
  • ارسطو (۱۳۷۸). اخلاق نیکوماخوس (محمدحسن لطفی، مترجم). تهران: طرح نو ...
  • بکر، لارنس سی. (۱۳۷۸). تاریخ فلسفه اخلاق غرب (گروه مترجمان). ...
  • پالمر، مایکل (۱۳۸۵). مسائل اخلاقی (علیرضا آل بویه، مترجم). قم: ...
  • ترابی، نفیسه؛ و جوادی، محسن (زمستان ۱۳۹۱). چیستی لذت ازمنظر ...
  • جعفری تبریزی، محمدتقی (۱۳۸۹). پیام خرد. تهران: موسسه تدوین و ...
  • حائری، کاظم (۱۳۸۵). تزکیه النفس. قم: دار البشیر ...
  • خادمی، عین­الله (بهار و تابستان ۱۳۸۹). جستاری درباره چیستی لذت ...
  • دغیم، سمیح (۲۰۰۱ م). فرهنگ­نامه فلسفی. بیروت: مکتبه لبنان ناشرون ...
  • رستمی جاهد، فاطمه؛ و پاشایی، محمدجواد (پاییز و زمستان ۱۴۰۱ ...
  • سبزواری، هادی بن مهدی (۱۳۸۳). اسرار الحکم. قم: مطبوعات دینی ...
  • سبزواری، هادی بن مهدی (۱۳۶۰). التعلیقات علی الشواهد الربوبیه. مشهد: ...
  • سلیمانی، فاطمه (۱۳۸۹). لذت والم از نگاه ابن سینا. حکمت ...
  • سهروردی، یحیی بن حبش (۱۳۷۳). حکمه الاشراق. تهران: موسسه مطالعات ...
  • شجاعی باغینی، حوریه؛ و خادمی، عین­الله (زمستان ۱۳۹۹). بررسی چیستی ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۹۸۱ م). الحکمه المتعالیه فی ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر (۱۹۸۶ م). الاربعین فی اصول ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰ ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر (۱۳۸۴). شرح الاشارات والتنبیهات. تهران: ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر (۱۴۱۱ ق). المباحث المشرقیه فی ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۴۰۳ ق). بحار الانوار. بیروت: دار ...
  • مصباح، محمدتقی (۱۳۹۴). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی. قم: موسسه ...
  • نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (۱۳۷۵). شرح الاشارات والتنبیهات. قم: ...
  • Mill, John Stuart (۲۰۰۱). Utilitarianism. Kitchener: Batoche Books ...
  • Moore, G. E. (۲۰۰۵). Ethics: And the Nature of Moral ...
  • نمایش کامل مراجع