واکاوی مفهوم نظارت درونی در قرآن و حدیث(با رویکردی بر نظریه مبادله جورج هومنز)

خودکنترلی«نظارت درونی» مراقبتی درونی و بیانگر استعداد فردی د ر کنترل ارادی رفتار درونی و برون داد های رفتاری است که فرد را به انجام رفتا ر هدایت می نماید. این مقاله با هدف مطالعه ابعاد نظارت درونی در قرآن و حدیث، راهبردهای تحقق آن و مقارنه نظریه جورج هومنز با ابعاد یاد شده نگارش یافته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و داده ها با روش کتابخانه ای جمع آوری شده است. یافته های پژوهش موید آنند که دیدگاه هومنز متاثر از مکتب سوداگرایی و شامل کنشگرانی است که درحال مبادله پاداش هستند و متکی بر دو اصل کلی«گرایش به نیکی » و «خردگرایی» انسان است. که براساس این اصول،سه قضیه کلی بیان کرده که بیانگر ابعاد نظریه مبادله است و عبارتند از: موفقیت، محرک و محرومیت اشباع ، بن مایه این نظریه گواه آن است که سود و زیان مبنای کنش انسان ها و خودکنترلی آن است. از سویی دیگر در قرآن و حدیث برنظارت درونی به عنوان یکی از شیوه های مهم دستیابی به رستگاری تاکید شده است ؛ در این مطالعه قضایای برخاسته از نظریه مبادله هومنز با ابعاد خود کنترلی در قرآن و حدیث مقایسه شده اند. نتیجه: با بررسی منابع اصیل قرآن و حدیث برای نیل به خود کنترلی؛ دو راهکار ترسیم شده است، الف: شناختی ب :رفتاری هومنز نیز مبتکر دیدگاهی است که به رفتارگرایی اشتهار دارد و معتقد است که پدیده ها را می توان با قضایای روانشناختی تبیین کرد و باید این دو، توامان ایجاد شود، مولفه های شناختی قدرت درون را افزایش می دهد و مولفه های رفتاری، توان برون را تقویت می نماید که عامل گسیل شدن انسان به سمت خود کنترلی است .

کلیدواژه ها:

"نظارت درونی" ، "رفتارگرایی اجتماعی " ، " نظریه مبادله " ، "جورج هومنز "