نگاهی تازه به پی بست ضمیری سوم شخص مفرد (‍‍‍ش/aš/eš) در فارسی محاوره ای از منظر نقش گرایی

در پژوهش حاضر تلاش می شود یک مورد خاص از کاربرد پی بست ضمیری (‍‍‍ش) در فارسی محاوره ای از منظر نقش گرایی موردبررسی قرار گیرد. برای تهیه پیکره از دو رمان مجموعا ۵۶۵۰۰ واژه ای که به زبان محاوره ای نگارش یافته و هم چنین اطلاعات موجود در فضای مجازی استفاده شد و ۱۱۰ جمله با ساخت موردنظر استخراج گردید. بررسی داده ها نشان می دهد مرجع پی بست (‍‍‍ش) دانش مشترک و مفروض میان طرفین مکالمه است که ممکن است در قالب یک گزاره در گفتمان بازنمایی شود و یا با استفاده از یک عنصر در زبان فعال شود؛ بنابراین پی بست (‍‍‍ش) از لحاظ ساختاری محرک پیش انگاری و افزوده های (راستش، حقیقتش، واقعیتش) گفتمان نما هستند. مرجع پی بست حاوی اطلاع کهنه و معرفه مشخص است؛ اما گزاره پس از آن حاوی اطلاع نو و نکره مشخص است. گزاره ای که پس از پی بست ضمیری می آید کانون اطلاعی جمله است. پی بست ضمیری سوم شخص مفرد هم در قالب افزوده و هم یک بند در آغاز جمله ظاهر می شود که هر دو صورت در جمله قابل حذف هستند و نقش معنایی و کاربردی آنان تصریح بیان حقیقت است.

کلیدواژه ها:

پی بست ضمیری ، ساخت اطلاع ، معرفگی ، نقش گرایی ، فارسی محاوره ای