سیاست خارجه چندجانبه گرا و صنعت خودرو: مورد مطالعاتی ایران خودرو و سایپا

حضور خودروسازان ایرانی در کشورهای در حال توسعه آسیایی (جمهوری آذربایجان، سوریه و عراق)، آفریقایی (سنگال) و آمریکای لاتینی (ونزوئلا) به عنوان تجربه ای در حوزه صادرات صنایع پیچیده ایران مورد توجه فعالان اقتصادی کشور قرار دارد. با این حال علیرغم سرمایه گذاری و صرف منابع بسیار از سوی ایران، عملکرد این سایت ها مطلوب نبوده و صرفه اقتصادی لازم را ندارند. از این رو بازخوانی این تجربه و احصای منطق پشتیبان آن ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر در پی چنین هدفی است . چارچوب نظری این مقاله ، چارچوب جریانهای چندگانه جان کینگدان و روش آن کتابخانه ای و مطالعه اسناد است . یافته ها نشان می دهد که منطق پشتیبان تاسیس سایت های تولیدی خودروسازان ایرانی در کشورهای در حال توسعه ، سیاست خارجی چندجانبه گرای جمهوری اسلامی ایران در دهه ۲۰۰۰ بود که ناشی از به هم پیوستگی سه جریان مسئله سیاستی (افزایش آمار تولید خودرو در کشور)، راهحل سیاستی (شکل گیری اجتماع سیاستی حول صادرات خودرو به کشورهای در حال توسعه با درآمد سرانه افزایش یافته ) و سیاسی (به قدرت رسیدن چهرههای مخالف نظم جهانی یک جانبه گرا به تولیت آمریکا در ایران و کشورهای هدف) بود. مقاله حاضر نتیجه می گیرد که علیرغم انزوای منطق پشتیبان مذکور در طول دهه ۲۰۱۰، با آغاز دولت سیزدهم در ایران تمایل به آن شدت گرفته و سیاست پیشین را بازتولید کرده است .

کلیدواژه ها:

چندجانبه گرایی ، صنعت خودرو ، ایران خودرو ، سایپا ، ونزوئلا ، سنگال.