راهکارهای طراحی فضاهای امن شهری با رویکرد طراحی محیطی و امنیت طراحی نمونه موردی محله آیت الله عبادی مشهد

امروزه برقراری امنیت از جمله نیازهای ضروری توسعه ی هر جامعه محسوب می شود و افزایش جرم و جنایت ، امنیت و آسایش شهروندان را با تهدید جدی مواجه می سازد. عمدتا اعمال مجرمانه در قسمت هایی مشخصی از شهر اتفاق می افتد، چون مجرمین در انتخاب مکان سنجیده عمل می نمایند و مکانهایی را جهت اعمال مجرمانه ی خود بر می گزینند که ارتکاب جرم در آنجا با خطر کمتر و سرعت بیشتر امکانپذیر باشد. از این رو ساختار کالبدی شهرها بر بروز جرایم تاثیر به سزایی دارد. در ایران نیز سازماندهی کالبدی محلات، طراحی عناصر هویت دهنده و نظارتی ، تعیین سیاست های پیشگیری در فضاهای عمومی از جمله توجهات ویژه شهرسازی به مقوله ی امنیت شهری در سالهای اخیر است . پژوهشگران در دهه های اخیر به نقش شهرسازی از طریق اتخاذ تدابیروسیاست ها در خلق محیط های مطلوب و ترکیب مناسب کاربری های مختلف شهری در پهنه ی فضاهای موجود شهر آگاهی یافته -اند و در این زمینه به نظریه هایی از جمله نظریه فضاهای قابل دفاع، پیشگیری از وقوع جرم از طریق طراحی محیطی و امنیت طراحی دست یافته اند. از جمله رویکردهای مطرح شده در این زمینه ، رویکرد پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی است که به عنوان یکی از مشهورترین رویکردها در دهه ی ۱۹۶۰ مطرح شده است . این رویکرد بر این ادعا استوار است که می توان با طراحی مناسب و موثر محیط از ارتکاب جرم پیشگیری نمود و علاوه بر بهبود کیفیت زندگی بر ترس ناشی از جرم نیز غلبه کرد. این رویکرد بر چهار اصل از جمله نگهداری و مدیریت ، نظارت طبیعی ، محدودکنندگی فضاها، کنترل دسترسی استوار است . رویکرد امنیت طراحی نیز ارتقاء یافته ی طراحی محیطی (CPTED) می باشد که در سال ۱۹۸۹ با هدف تشویق توسعه دهندگان مسکن برای طراحی مکانهای ایمن در مرحله ی برنامه ریزی ایجاد گردید و هدف اصلی آن افزایش امنیت شهری از طریق کاهش جرم در محیط شهری با تاکید در نحوهی طراحی و استفاده از فضا است . با این توصیف در این پژوهش سعی بر آن است که به ارتقاء امنیت وپیشگیری از جرم در محله ی آیت االله عبادی مشهد پرداخته شود. محله ی آیت االله عبادی مشهد به دلیل داشتن بافت اورگانیک ، عرض کم معابر و کنج های پنهان، فضاهای رها شده و بی دفاع، قدمت بالای ابنیه ، سطح درآمد پایین ساکنین زمینه ی وقوع جرم را فراهم می سازد که با استفاده از رویکردهای CPTED و SBD به ارتقای امنیت محله پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

امنیت ، امنیت شهری ، جرم ، SBD ، CPTED