واکاوی متابولیت ها، در پژوهش های نوین بیماری شناسی گیاهی

گیاهان، همواره در معرض تنش های زیستی و غیرزیستی قرار دارند. بیماری های گیاهی به عنوان یکی از مهمترین عوامل کاهش تولید محصولات گیاهی در سراسر دنیا محسوب می شوند. گیاهان برای دفاع از خود در برابر بیمارگرها دارای سازوکارهای خاصی مثل تولید ترکیبات ضد میکروبی ، تقویت دیوارهی سلولی و تولید گونه های اکسیژن واکنش پذیر هستند. یک بیمارگر موفق ، در مبارزهی تسلیحاتی با سامانه ی دفاعی گیاه پیروز شده، می تواند از میزبان خود مواد غذایی کسب کند. برای مثال بیمارگرهای مردهپرور گیاهی از طریق تولید و ترشح آنزیم های تخریب دیواره ی سلولی گیاه و زهرابه های مختل کننده فرایندهای میزبان، از سلولهای مرده ی گیاه تغذیه می کنند. اما بیمارگرهای زیواپرور قادر به کسب مواد غذایی از سلولهای گیاهی زنده هستند. اختلال در سوخت وسازگیاه آلوده شده توسط بیمارگر، در بروز مراحل پس از آلودگی نقش مهمی دارد. واکاوی متابولیت های گیاه سالم ، گیاه تازه مایه زنی شده و گیاه بیمار، اطلاعاتی را درباره ی نقش متابولیت ها در برهم کنش گیاه و بیمارگر بیان می کند. بیشتر مطالعات بیماری شناسی گیاهی وابسته به روشهای ژنومی و ترانویسی بوده اند؛ این در حالی است که ورود علم متابولومیک ، واکاوی متابولیت ها، در مطالعات مقاومت و پذیرندگی گیاه، ضروری است ؛ زیرا متابولیت ها نمایانگر محصولات نهایی بیان ژنها هستند. در این گفتار به مطالعات متابولومیک در واکنش های دفاعی گیاه در برابر بیمارگرهای گیاهی پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

برهم کنش گیاه و میکروارگانیسم ، بیمارگرهای گیاهی ، واکنش دفاعی گیاه ، ، متابولیت های تخصص یافته ، متابولیت های نخستین