تاثیر تکنیک آرام سازی عضلانی به روش جاکوبسون بر بهزیستی روانشناختی و تاب آوری بیماران دیابتی نوع دو: کارآزمایی بالینی تصادفی

سابقه و هدف: یکی از مهم ترین عوارض بیماری دیابت مشکلات روانشناختی مانند کاهش تاب آوری و بهزیستی روانشناختی می باشد. استفاده از روش آرام سازی عضلانی روشی آسان، ایمن و غیر دارویی می باشد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر تکنیک آرام سازی عضلانی به روش جاکوبسون بر بهزیستی روانشناختی و تاب آوری بیماران مبتلا به دیابت نوع دو طراحی شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی دو گروه با طرح پیش آزمون پس آزمون بود که بر روی ۴۰ بیمار مبتلا به دیابت نوع دو در کلینیک دیابت خیام شهر نیشابور در سال ۱۴۰۰ انجام شد. معیارهای ورود به مطالعه شامل داشتن حداقل سواد خواندن و نوشتن، توانایی شنوایی و گفتاری قابل قبول، دامنه سنی ۲۵ تا ۶۵ سال، عدم سابقه دریافت آموزش آرام سازی، ابتلا به دیابت نوع دو حداقل به مدت ۶ ماه، عدم مصرف سیگار و الکل، امکان استفاده از فایل آموزشی و هم چنین با توجه به پاسخگویی به پرسشنامه های بهزیستی روانشناختی دارای بهزیستی روانشناختی و تاب آوری ضعیف (نمره بهزیستی روانشناختی مساوی یا کم تر از۶۳، نمره تاب آوری مساوی یا کم تر از۵۰) و نداشتن اختلالات قطعی روانپزشکی بود. معیارهای خروج از مطالعه نیز شامل شرایط خاص پزشکی (از قبیل بستری یا معذوریت پزشکی برای ادامه درمان)، انصراف از پژوهش، فوت، عدم تمایل به همکاری، تکمیل ناقص پرسشنامه ها توسط اعضا، عدم انجام آرام سازی بیش از ۴ جلسه بودند. نمونه ها به روش در دسترس انتخاب و سپس به روش تخصیص تصادفی با بلوک های جایگشتی، در دو گروه مداخله وکنترل قرارگرفتند. سپس تکنیک آرام سازی به مدت ۸ هفته و یک بار در روز توسط گروه مداخله در منزل انجام شد. پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف و پرسشنامه تاب آوری کانر در ابتدا و انتهای مداخله توسط گروه مداخله وکنترل تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون نرمالیتی شاپیرو-ویلک، تست دقیق فیشر، مجذور کای، تحلیل کوواریانس توسط نرم افزار ۲۵SPSS انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد دو گروه از لحاظ متغیرهای جنس، تاهل، سن، تحصیلات، سابقه بیماری مزمن، سابقه مصرف داروی اعصاب، سابقه مصرف انسولین، سابقه ورزش، سابقه همتا، رعایت رژیم غذایی، درآمد و شغل همگن بودند و تفاوت آماری معنی داری بین دوگروه از این متغیرها وجود نداشت (۰/۰۵تاب آوری بیماران با هم یکسان است(۰/۰۲= eta، ۰/۴۹=P)، لذا می توان نتیجه گرفت که میان گروه های آزمایش و کنترل از نظر تاب آوری بیماران، با مهار اثر میانگین های پیش آزمون، تفاوت معنی دار وجود نداشت. هم چنین میانگین های گروه های آزمایش و کنترل در بهزیستی روانشناختی با هم متفاوت است(۰/۴۴= eta ، ۰/۰۰=P). لذا می توان نتیجه گرفت که گروه ها بایکدیگر تفاوت آماری معنی دار داشتند. به بیان دقیق تر میان گروه های آزمایش و کنترل از نظر بهزیستی روانشناختی، با مهار اثر میانگین های پیش آزمون، تفاوت معنی دار وجود داشت. استنتاج: نتایج این مطالعه نشان داد، آموزش آرام سازی عضلانی به عنوان یک روش موثر، کاربردی و کم هزینه در بهبود و پیشگیری از مشکلات روان شناختی بیماران مبتلا به دیابت در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل موثر بوده است. شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۱N۲۰۲۲۰۱۱۰۰۵۳۶۸۲IRCT

کلیدواژه ها:

Jacobson muscle relaxation ، resilience ، psychological well-being ، type ۲ ، clinical trial ، آرام سازی عضلانی جاکوبسون ، تاب آوری ، بهزیستی روانشناختی ، دیابت نوع دو ، کارآزمایی بالینی