تاملی بر اشارات قرآن کریم به مباحث روانشناسی

توجه به ویژگی های روانی انسان ها در تعامل خداوند با بندگان از جمله در تشریع احکام، در آیات مختلف قرآن کریم مشاهده می شود. علاوه بر وجود مفاهیم و کلیدواژه های روان شناختی در برخی آیات قرآن کریم، آیاتی نیز به طور غیرمستقیم دارای اشارات نهفته روان شناختی هستند که لازم است مفسران با نگاهی دقیق و تخصصی به تبیین آنها پرداخته و در نهایت آموزه های روانشناسی قرآن را استخراج نمایند. تفسیر روان شناختی یکی از گرایش های تفسیری است که مفسر با رویکرد روان شناختی به مجموع آیات قرآن نگریسته و با استفاده از منابع تفسیری و با هدف عرضه یافته های گذشته دانش روانشناسی، تولید یافته های جدید روانشناسی از آیات و نظام سازی بر اساس آنها، به تفسیر اشارات روان شناختی قرآن کریم می پردازد. اعجاز روان شناختی قرآن یکی از ابعاد اعجاز علمی قرآن می باشد که از سه زاویه قابل طرح است؛ نخست گزاره های روان شناختی قرآن که با بررسی بینش روان شناسی موجود در قرآن کریم صورت می گیرد. دوم از جهت استنباط نظام روان شناختی قرآن (با توجه به مبانی، اهداف، اصول، روش ها، عوامل و موانع روان شناختی مطرح شده در قرآن) و سوم از جهت تاثیرات روان شناختی قرآن در مخاطبان که نمونه ای از آن در تاثیر موسیقای قرآن جلوه گر می شود. یکی از ابعاد اعجاز علمی قرآن که تاکنون مورد توجه بایسته قرار نگرفته، اعجاز روان شناختی قرآن می باشد؛ بنابراین، در این نوشتار برانیم تا ضمن بررسی موضوعات روان شناسی مطرح شده در قرآن کریم و ارائه دورنمایی کلی از بینش روان شناسی قرآن، اعجاز این بعد از قرآن کریم را بیان نماییم.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، اشارت روانشناختی ، اسلام ، روانشناسی.