بررسی پساساختارگرایانه گزیده ای از آثار محمدرضا شمس

ادبیات کودک به دلیل شکاف زمانی ای که بین کودکی نویسنده و مخاطب کودک وجود دارد، ماهیتا ادبیاتی دوسویه است. یکی از رویکردهای نقد ادبی که قادر است این دوگانگی را نشان دهد، نقد پساساختارگرایی و رویکرد ساخت زدایی دریدایی است. در این پژوهش با به کارگیری این رویکرد، برخی آثار تالیفی و خلاقانه محمدرضا شمس، یکی از نویسندگان مطرح و تاثیرگذار ادبیات کودک و نوجوان بررسی شده است. شیوه پژوهش توصیفی تفسیری است و انتخاب آثار به صورت نمونه گیری هدفمند انجام شده است. مولفه های ساخت زدایی، از جمله  تقابل های دوگانه، تصمیم ناپذیری، سرگشتگی، بینامتنیت، مولف زدایی و تکرارپذیری را به خوبی در آثار شمس می توان بازشناخت که در این میان، بینامتنیت جایگاهی ویژه دارد. یافته های پژوهش نشان می دهد که آثار محمدرضا شمس با بهره بردن از این ویژگی های، خوانش را به سوی تکثر معنا و زایش مدام دلالت، هدایت می کند. سیالیت بینامتنی و لایه های چندگانه معنایی در این آثار حاکی از آن هستند که مخاطب پنهان متن، نه تنها مصرف کننده ای ایستا نیست، بلکه در برساختن معنای متن نقشی موثر و پویا ایفا می کند.

کلیدواژه ها:

Children's Literature ، deconstruction ، Derrida ، Mohammad-Reza Shams ، Poststructuralism ، پساساختارگرایی ، دریدا ، ساخت زدایی ، ادبیات کودک و نوجوان ، محمدرضا شمس.