تطور علم بدیع در صد سال اخیر حوزه علمیه قم (مطالعه موردی آرایه تشابه الاطراف در المیزان)

حوزه علمیه قم در صد سال اخیر ابتکارات و نظریه هایی را در شاخه های مختلف علوم اسلامی ارائه کرده است. یکی از دانش هایی که حوزه علمیه قم در صد سال اخیر در آن صاحب نوآوری بوده است، دانش بدیع است. آرایه تشابه الاطراف از آرایه هایی است که علاوه بر کارکرد زیبایی شناختی از کارکرد معناشناختی نیز برخوردار است. این کارکرد معناشناختی آنگونه است که غفلت از آن موجب کج فهمی برخی مفسران شده است. در میان تفسیرهایی که در صد سال اخیر در حوزه علمیه قم به نگارش درآمده است می توان به المیزان فی تفسیر القرآن و تفسیر سوره حمد اشاره کرد. در میان این آثار کتاب المیزان از جمله آثاری است که در آن نه تنها از دانش های ادبی در فرایند فهم متن استفاده شده است بلکه صاحب اثر در مسائل ادبی استفاده شده، دارای نوآوری نیز می باشد. نوآوری های علامه طباطبایی در المیزان قابلیت رقابت با سایر نظریات جدید زبانشناسی در جهان را دارد. از نوآوری های علامه طباطبایی در المیزان توجه به کارکرد معناشناختی آرایه تشابه الاطراف در فرایند تفسیر و فهم متن است. هرچند به صورت پراکنده پیش از علامه نیز توجه به کارکرد معنایی این آرایه رائج بوده است اما به مثابه یک روش در فرایند تفسیر و فهم متن در نیامده بوده و همچنین معانی آن و کیفیت تاثیر آن نیز کشف نشده بود. بنابر این می ‫‪‎ توان استفاده از کارکرد معنایی آرایه تشابه الاطراف و کشف معانی آن را از نوآوری های صد سال اخیر حوزه علمیه قم ب

کلیدواژه ها:

دانش بدیع ، تشابه الاطراف ، فرآیند فهم متن ، اثر زیبایی شناختی ، اثر معناشناختی ، علامه طباطبایی ، صد سالگی حوزه علمیه قم