بررسی انواع امکانات تکریمی در فارسی میانه

زبان یکی از وسایل ارتباطی در جامعه است. ارتباط زبانی، به­عنوان یکی از مهم­ترین نقش­های زبان، نشان­دهنده روابط میان افراد است. مفهوم ادب به­عنوان یک عامل اجتماعی-شناختی، بیانگر شان و فاصله اجتماعی میان افراد است. این مفهوم با ابزارهای متفاوتی در ارتباط میان افراد تجلی می­یابد. یکی از این ابزارها امکانات تکریمی هستند. افراد جامعه برای رعایت احترام و ادب، تشخیص جایگاه و شان اجتماعی مشارکت­کنندگان و مخاطبان از صورت­های امکانات تکریمی بهره می­جویند. امکانات تکریمی در زبان ژاپنی در چهار گروه جای می­گیرند؛ تکریمی­های ارجاعی، تکریمی­های مخاطب، زبان­های اجتنابی و زیباسازی. در اغلب زبان­ها تکریمی­های ارجاعی نسبت به سایر انواع تکریمی­ها بیشتر به­کار می­روند و در میان انواع تکریمی­های ارجاعی نیز تکریمی­های فاعلی بیشتر از تکریمی­های فروتنانه و غیر­فاعلی کاربرد دارند. در این پژوهش چهار دسته امکانات تکریمی در فارسی میانه بر طبق این چارچوب بررسی شده­است. در فارسی میانه نیز همانند زبان ژاپنی، تکریمی­های ارجاعی دارای بیشترین کاربرد هستند. علاوه­بر تقسیم­بندی شیباتنی، می­توان استعاره و تشبیه، تکریمی­های صفتی متکلم و دعایی را نیز به گروه تکریمی­های فارسی میانه افزود.

کلیدواژه ها:

امکانات تکریمی ، تکریمی ارجاعی ، استعاره ، فارسی میانه