واکاوی تاثیر انواع نیت بر ارزش عمل از منظر نهج البلاغه

شر نیازمند شناخت حقیقت خوب و بد است تا بتواند رفتارهای خود و دیگران را ارزیابی کند. از جمله امور مهم در شناخت ارزش عمل، بررسی نقش نیت فاعل است. این مقاله با طرح این پرسش که «دیدگاه نهج البلاغه نسبت به تاثیر نیت بر ارزش اخلاقی عمل چیست؟»، به بررسی کتاب شریف نهج البلاغه، پرداخته و با روش کتابخانه ای، گونه های مختلف «نیت» را بررسی کرده است. دستاورد مقاله آن است که نیت می تواند در حکم فعل حسن یا قبیح باشد؛ فعل غیر اخلاقی را به اخلاقی تبدیل کند؛ به فعل حسن، ارزش ویژه ببخشد و فعل حسن را به فعل قبیح تبدیل کند. همچنین فعل بدون نیت نیک فاعل، ارزش اخلاقی مثبت ندارد و اگر انسان از عملی که اقتضای خوببودن را داراست، سعادت اخروی را نیت کند، عمل او ارزش اخلاقی قربآفرین دارد؛ اما اگر فقط مطلوب دنیوی را در نظر بگیرد، عمل او ارزش اخلاقی محدود دنیوی دارد، ولی ارزش اخلاقی قربآفرین ندارد.

کلیدواژه ها:

نهج البلاغه ، نیت ، ارزش اخلاقی ، ارزش عمل